Chroniące życie korzyści zdrowotne Witaminy K.
Odkryto nowe sposoby na optymalne wykorzystanie właściwości zdrowotnych witaminy K. Ta wiedza umożliwiła naukowcom stworzenie bardziej aktywnej biologicznie formuły witaminy K.
Co musisz wiedzieć
Witamina K jest niezbędną dla zdrowia witaminą, która występuje w dwóch formach: K1 i K2.
- Badania wykazały, że witamina K jest ważna nie tylko dla prawidłowego krzepnięcia krwi, ale także dla zdrowia kości i układu krążenia.
- Idealne dawki niezbędnych dla zdrowia kości i serca, witamin K1 i K2, zostały opracowane przez naukowców.
- Ze względu na niską dostępność biologiczną oraz wysoką zawartość tłuszczu w produktach zawierających najwięcej witaminy K, uzyskanie optymalnych ilości witaminy K z żywności nie jest wcale takie proste.
Witamina K w żywności
Naukowcy zidentyfikowali różne formy i ilości witaminy K znajdujące się w żywności. Jest to kluczowe dla oceny których witamin K najbardziej potrzebujemy i w jakich ilościach. Badania ujawniły także ograniczone możliwości pozyskiwania odpowiedniego rodzaju i takiej ilości witaminy K z żywności, która wpływałaby na zdrowie układu sercowo-naczyniowego i kości.
Formy Witaminy K
- Witamina K1 (filochinon), występuje głównie w zielonych warzywach liściastych.
- Witamina K2, występuje głównie w natto ( sfermentowanej soi )oraz w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak jajka, mięso, mleko i ser.6
Witamina K2 ma kilka podtypów, takich jak: MK-4, MK-6 i MK-7.
MK oznacza menachinony, formy witaminy K, różniące się od siebie budową organiczną.
Jedno z badań epidemiologicznych wykazało, że niektóre z form menachinonu, takie jak MK-7 i MK-9, wydają się być najbardziej skuteczne w zapobieganiu chorobie niedokrwiennej serca. 7MK-7 to długo działająca forma witaminy K, która jest dostępna jako suplement diety od wielu lat. Forma MK-9 natomiast, dopiero niedawno stała się dostępna w formie suplementu.
Ograniczone dostarczanie witaminy K z żywności
Badania wykazują, że dostarczenie wszystkich niezbędnych form witaminy K z żywności może okazać się problemem.
Witamina K1, pochodząca z żywności cechuje się niską biodostępnością.8 Oznacza to, że nawet jeśli spożyjesz dużą ilość zielonych warzyw liściastych, możesz nie wchłonąć wystarczającej ilości witaminy K1.
Witamina K2, w najwyższych stężeniach występuje w produktach spożywczych, których spożycie zwykle staramy się ograniczać, są to na przykład produkty bogate w tłuszcze nasycone.9 Aby osiągnąć optymalne poziomy K2, (takie jak te, które stosowane są w badaniach klinicznych u ludzi), należałoby spożywać ogromne ilości sera. Niestety, niskotłuszczowe wersje pokarmów bogatych w witaminę K często zawierają bardzo niskie ilości tej witaminy, lub też wcale jej nie zawierają. 9
Suplementacja jest bardziej wydajnym i praktycznym sposobem na zwiększenie spożycia witaminy K. Ale jakie są optymalne dawki poszczególnych rodzajów witaminy K, które powinniśmy codziennie spożywać ?
Nowe badania i nowe dawkowanie
Najnowsze badania kliniczne przeprowadzonye z udziałem ludzi wykazały, że odpowiednia suplementacja witaminą K może mieć znaczący wpływ na zdrowie kości i układu krążenia.
Witamina K1 - Dawkowanie
W rocznym, randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo oceniano wpływ suplementacji witaminą K1 na osoby dorosłe ze zdiagnozowanym zwapnieniem zastawki aortalnej (jednej z czterech zastawek regulujących przepływ krwi przez serce).10 Postępująca choroba zwyrodnieniowa zastawki serca, może prowadzić do upośledzenia czynności serca i w konsekwencji do niewydolności mięśnia sercowego. 11
Pacjenci otrzymywali 2000 mcg witaminy K1 dziennie, albo placebo. U pacjentów, którzy otrzymali witaminę K1, w oparciu zarówno o obrazowanie, jak i markery biochemiczne - zaobserwowano spowolnienie procesu zwapnienia zastawki aortalnej. Dzięki suplementacji witaminą K, postęp choroby został spowolniony o ponad połowę .10
To niezwykły wynik. Aby osiągnąć taki poziom spożycia witaminy K1, należałoby by zjeść prawie 14 filiżanek szpinaku.12
Zwapnienie aorty jest zwężeniem zastawki aortalnej serca. U niektórych osób jest to wada wrodzona zastawki dwudzielnej, ale u większości osób rozwija się ona w wyniku procesu starzenia, lub też w wyniku zwapnienia i / lub zwłóknienie zastawek serca.
Związane z wiekiem zwapnienie aorty zwykle rozpoczyna się po 60-tym roku życia, a wczesne leczenie może zmniejszyć ryzyko postępu choroby, która, nieleczona może prowadzić do niewydolności serca.
Jedynym ostatecznym sposobem leczenia jest operacja - naprawa lub wymiana zastawki. Ekscytująca nowa metoda o nazwie przezcewnikowa wymiana zastawki aortalnej (TAVR) może umożliwić wymianę zastawki bez konieczności operacji na otwartym sercu. Jednak, u niektórych pacjentów TAVR może powodować większe ryzyko udaru mózgu.
Witamina K2. Dawkowanie: MK-4
Badania naukowe pomogły ustalić dawkowanie, które zmaksymalizuje korzystne działanie witaminy K2 MK-4 dla zdrowia kości.
W dwóch, niedawno przeprowadzonych badaniach klinicznych z udziałem zdrowych kobiet po menopauzie, zastosowano dawkę 1500 mcg K2 MK-4 dziennie i porównano wyniki z grupą kobiet otrzymującą placebo.13,14 Utrata gęstości kości, osteoporoza i ryzyko złamań kości dotyczy szczególnie kobiet po menopauzie.15
Oba badania wykazały znaczną poprawę gęstości kości w grupie kobiet otrzymującej witaminę K2. Miały one wyższy poziom aktywnej formy osteokalcyny - markera tworzenia nowych kości.13,14
W trwającym rok badaniu, u kobiet otrzymujących MK-4 zaobserwowano stabilizację gęstości mineralnej kości przedramienia, podczas gdy u kobiet otrzymujących placebo, obserwowano postępującą utratę gęstości kości.14
Witamina K2. Dawkowanie: MK-7
W trwającym 3 lata badaniu naukowym, przeprowadzonym na grupie 244 zdrowych kobiet po menopauzie - badano wpływ witaminy K2-MK-7 na zdrowie kości i układu krążenia. Wyniki tych obserwacji zostały opublikowane w dwóch osobnych publikacjach.16,17
Uczestniczki badania codziennie przyjmowały 180 mcg K2 MK-7 lub placebo. Po raz kolejny, w grupie kobiet przyjmujących K2 MK-7, naukowcy zaobserwowali korzystny wpływ na naczynia krwionośne i markery zdrowia kości.16,17
Ponadto, stosunek osteokalcyny nieaktywnej do osteokalcyny aktywnej poprawił się o 58% . (Tylko aktywna osteokalcyna pomaga w syntezie kości) Dodatkowo, w grupie przyjmującej K2 MK-7, skład, gęstość mineralna kości oraz ich wytrzymałość uległy znaczącej poprawie.17
W przypadku naczyń krwionośnych, suplementacja witaminą K2, powodowała zmniejszenie sztywności tętnic i wspomagała ich elastyczność. Podczas, gdy w grupie przyjmującej placebo, zaobserwowano postępującą sztywność tętnic, to w grupie przyjmującej witaminę K, nie tylko zaobserwowano zwiększenie elastyczności tętnic ale także redukcję sztywności tętnic o około 6%.16
U osób z najbardziej zaawansowaną sztywnością tętnic od początku badania, zaobserwowano największą poprawę.16 Wygląda na to, że witamina K nie tylko chroni naczynia krwionośne, ale może wręcz cofnąć istniejące choroby naczyń krwionośnych.
Co musisz wiedzieć: Witamina K i Krzepnięcie
Witamina K ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego procesu krzepnięcia krwi, a suplementacja witaminą K nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nieprawidłowych i szkodliwych skutków nieprawidłowego krzepnięcia krwi, takich jak zawał serca czy udar.
Nawet badania z zastosowaniem bardzo dużych dawek witaminy K wykazały jej bezpieczeństwo, bez żadnych działań niepożądanych.10,22,23
Istnieje jednak bardzo ważne zastrzeżenie, które należy wziąć pod uwagę rozpoczynając suplementację witaminą K.
Silne leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna (nazwa handlowa Coumadin®) i inne pokrewne leki działają poprzez blokowanie szlaków zależnych od witaminy K, zmniejszając zdolność organizmu do wytwarzania kilku ważnych czynników krzepnięcia krwi. Leki te stosowane są u pacjentów z wysokim ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych dla życia zaburzeń krzepnięcia krwi. Dotyczy to na przykład pacjentów ze zdiagnozowanym migotaniem przedsionków, chorób zastawki serca, zakrzepicy żył głębokich i / lub zatorowości płucnej.
Witamina K działa jako antagonista przeciwzakrzepowego działania warfaryny i podobnych jej leków. Dlatego też, przyjmowanie wyższych dawek witaminy K może zakłócać pożądany efekt kliniczny leków przeciwzakrzepowych i zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń krzepnięcia u pacjentów stosujących takie leki.
Pacjenci przyjmujący warfarynę (Coumadin®) lub podobne leki, powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed zażyciem jakiegokolwiek suplementu witaminy K.
Jednak, z lekami przeciwzakrzepowymi nowej geneacji, takimi jak Xarelto® (rywaroksaban), Pradaxa® (dabigatran) lub Eliquis® (apiksaban) - witamina K w żaden sposób nie wchodzi w interakcje. Leki przeciwzakrzepowe nowej generacji działają poprzez hamowanie czynników krzepnięcia żylnego (trombiny lub czynnika Xa), bez interakcji z witaminą K. Suplementację witaminą K można zatem bezpiecznie stosować z tymi lekami, ponieważ nie ma możliwości wystąpienia interakcji. Ponadto dostępne są antidota, w przypadku wystąpienia krwawień podczas kuracji lekami nowej generacji. Przy stosowaniu leku Pradaxa® (dabigatran) mogą wystąpić poważne, zagrażające życiu krwawienia - należy wtedy niezwłocznie zastosować antidotum - Praxbind® (idarucizumab), które w sposób specyficzny i szybki będzie odwracać efekt antykoagulacyjny leku Pradaxa®. W maju 2018 roku - Andexxa® (andexanet alfa) został zatwierdzony jako antidotum na krwawienia związane ze stosowaniem leków Xarelto® (rywaroksyban) i Eliquis® (apiksaban).
Nowe podtypy witaminy K2
Żywność bogata w witaminę K2 zapewnia również inne jej formy, w tym MK-6 i MK-9. Pomimo, że nie przeprowadzono jeszcze szczegółowych badań klinicznych dla większości z tych form, to badania obserwacyjne sugerują bardzo wiele korzyści.
Badanie mające na celu ocenę wpływu przyjmowania określonych form witaminy K na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca7 zostało przeprowadzone na grupie ponad 16 000 osób. Badanie to wykazało, że u osób spożywających wyższe dawki witaminy K, zmniejszało się ryzyko wystąpienia chorób serca, co bez wątpienia można zawdzięczać formom MK-7 i MK-9 witaminy K.
Badanie wykazało również, że ryzyko pojawienia się choroby niedokrwiennej serca u osób w wieku 49–70, przy każdorazowym dodatkowym podaniu 10 mcg witaminy K2 dziennie - ulegało redukcji o 9%.7
Wpływ witaminy K na kości i naczynia krwionośne
Wpływ witaminy K na wytwarzanie kluczowych dla prawidłowego krzepnięcia - czynników krzepnięcia krwi został dobrze poznany. Ale, dopiero niedawno badania ujawniły jej korzystny wpływ na kości i naczynia krwionośne.
Zarówno w kościach jak i w naczyniach krwionośnych odkryto proteiny zależne od witaminy K. Oznacza to, że dla prawidłowego funkcjonowania wymagają one odpowiedniego poziomu witaminy K.2,3
Witamina K jest niezbędna do produkcji aktywnej osteokalcyny, hormonu kostnego zaangażowanego w tworzenie nowych kości i wykorzystywanego także jako biochemiczny marker ogólnego stanu zdrowia układu szkieletu.
Witamina K wspomaga odkładanie się wapnia w kościach.
W przypadku naczyń krwionośnych, witamina K działa odwrotnie - zapobiega nadmiernemu odkładaniu się wapnia w naczyniach krwionośnych. Zwapnienie tętnic, tak powszechne u osób starszych - wiąże się ze sztywnieniem tętnic, powstawaniem płytki miażdżycowej oraz zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca i nerek.3
Witamina K i choroby układu sercowo-naczyniowego
W kilku innych badaniach naukowych, wykazano korzystny wpływ witaminy K na zdrowie układu sercowo-naczyniowego2-4,7,18
Badanie spożycia witaminy K przeprowadzone na grupie 564 kobiet po menopauzie, wykazało, że wyższe spożycie witaminy K2 chroni przed zwapnieniem tętnic wieńcowych18. U osób o najwyższym spożyciu, wykazano o 20% niższy wskaźnik zwapnienia w stosunku do osób o spożyciu najniższym.
W trwającym 10 lat badaniu, które objęło 4 807 dorosłych osób w wieku 55 lat i starszych,4 pojawianie się negatywnych przypadków chorób sercowo-naczyniowych, rzadziej dotyczyło osób z najwyższym spożyciem witaminy K2.
Odsetek nowych rozpoznań choroby niedokrwiennej serca podczas obserwacji, był o 41% niższy u osób z najwyższym spożyciem witaminy K2. Najbardziej dramatyczny skutek choroby niedokrwiennej serca - śmierć, u osób z najwyższym spożyciem witaminy K2 - uległ 57% redukcji, natomiast odsetek śmierci z innych przyczyn uległ redukcji o 26%.4
Zmniejszone ryzyko złamań kości
Kilka innych badań naukowych wykazało, że różne formy witaminy K poprawiają status aminokwasowych składników osteokalcyny - ważnego markera tworzenia nowych kości i ogólnego ich stanu.13,14,17,19-22
Nasuwa się tutaj ważne pytanie, czy ilość złamań kości zmniejsza się wraz ze wzrostem spożycia witaminy K?
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Medicine w 2017 roku zadano to właśnie pytanie.5 Naukowcy, zgromadziwszy dane od blisko 81 000 osób - przeprowadzili obszerną metaanalizę. Ogólnie stwierdzono, że odsetek złamań był o 22% niższy u osób z najwyższym spożyciem witaminy K, co potwierdza jej ochronne działanie przed złamaniami.
Ponadto, naukowcy odkryli zależność: dawka-odpowiedź, o 3% niższy współczynnik złamań na każde 50 mcg witaminy K spożywanej dziennie.5
Podsumowanie
Witamina K jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który, jak się okazuje, zapewnia znacznie więcej korzyści zdrowotnych niż tylko wspomaganie prawidłowego krzepnięcia krwi.
Badania naukowe wykazują, że odpowiednie spożycie witaminy K ma kluczowe znaczenie dla optymalnego zdowia kości i układu sercowo-naczyniowego.
Najnowsze badania ujawniają znaczenie nowych form witaminy K dla zmniejszenia ryzyka powstawania schorzeń związanych z wiekiem.
Korzystając z tej wiedzy, naukowcy stworzyli formułę witaminy K o szerokim spektrum działania, zawierającą korzystne formy MK-6 i MK-9, a także K1, MK-4 i MK-7.
Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.
-
Akbari S, Rasouli-Ghahroudi AA. Vitamin K and Bone Metabolism: A Review of the Latest Evidence in Preclinical Studies. Biomed Res Int. 2018;2018:4629383.
-
Villa JKD, Diaz MAN, Pizziolo VR, et al. Effect of vitamin K in bone metabolism and vascular calcification: A review of mechanisms of action and evidences. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Dec 12;57(18):3959-70.
-
Wen L, Chen J, Duan L, et al. Vitamin Kdependent proteins involved in bone and cardiovascular health (Review). Mol Med Rep. 2018 Jul;18(1):3-15.
-
Geleijnse JM, Vermeer C, Grobbee DE, et al. Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. J Nutr. 2004 Nov;134(11):3100-5.
-
Hao G, Zhang B, Gu M, et al. Vitamin K intake and the risk of fractures: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2017 Apr;96(17):e6725.
-
Maresz K. Proper Calcium Use: Vitamin K2 as a Promoter of Bone and Cardiovascular Health. Integr Med (Encinitas). 2015 Feb;14(1):34-9.
-
Gast GC, de Roos NM, Sluijs I, et al. A high menaquinone intake reduces the incidence of coronary heart disease. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2009 Sep;19(7):504-10.
-
Gijsbers BL, Jie KS, Vermeer C. Effect of food composition on vitamin K absorption in human volunteers. Br J Nutr. 1996 Aug;76(2):223-9.
-
Fu X, Harshman SG, Shen X, et al. Multiple Vitamin K Forms Exist in Dairy Foods. Curr Dev Nutr. 2017 Jun;1(6):e000638.
-
Brandenburg VM, Reinartz S, Kaesler N, et al. Slower Progress of Aortic Valve Calcification With Vitamin K Supplementation: Results From a Prospective Interventional Proof-of-Concept Study. Circulation. 2017 May 23;135(21):2081-3.
-
Available at: https://www.cardiosmart.org/heartvalvedisease. Accessed March 8, 2019.
-
Available at: https://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2626/2. Accessed March 8, 2019.
-
Koitaya N, Ezaki J, Nishimuta M, et al. Effect of low dose vitamin K2 (MK-4) supplementation on bio-indices in postmenopausal Japanese women. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2009 Feb;55(1):15-21.
-
Koitaya N, Sekiguchi M, Tousen Y, et al. Low-dose vitamin K2 (MK-4) supplementation for 12 months improves bone metabolism and prevents forearm bone loss in postmenopausal Japanese women. J Bone Miner Metab. 2014 Mar;32(2):142-50.
-
Available at: https://www.nof.org/preventing-fractures/general-facts/what-women-need-to-know/. Accessed March 8, 2019.
-
Knapen MH, Braam LA, Drummen NE, et al. Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. A double-blind randomised clinical trial. Thromb Haemost. 2015 May;113(5):1135-44.
-
Knapen MH, Drummen NE, Smit E, et al. Three-year low-dose menaquinone-7 supplementation helps decrease bone loss in healthy postmenopausal women. Osteoporos Int. 2013 Sep;24(9):2499-507.
-
Beulens JW, Bots ML, Atsma F, et al. High dietary menaquinone intake is associated with reduced coronary calcification. Atherosclerosis. 2009 Apr;203(2):489-93.
-
Kumar R, Binkley N, Vella A. Effect of phylloquinone supplementation on glucose homeostasis in humans. Am J Clin Nutr. 2010 Dec;92(6):1528-32.
-
Nakamura E, Aoki M, Watanabe F, et al. Low-dose menaquinone-4 improves gamma-carboxylation of osteocalcin in young males: a non-placebo-controlled dose-response study. Nutr J. 2014 Aug 27;13:85.
-
Rasekhi H, Karandish M, Jalali MT, et al. The effect of vitamin K1 supplementation on sensitivity and insulin resistance via osteocalcin in prediabetic women: a double-blind randomized controlled clinical trial. Eur J Clin Nutr. 2015 Aug;69(8):891-5.
-
Theuwissen E, Cranenburg EC, Knapen MH, et al. Low-dose menaquinone-7 supplementation improved extra-hepatic vitamin K status, but had no effect on thrombin generation in healthy subjects. Br J Nutr. 2012 Nov 14;108(9):1652-7.
-
Cockayne S, Adamson J, Lanham-New S, et al. Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Arch Intern Med. 2006 Jun 26;166(12):1256-61.