Chroniące życie korzyści zdrowotne Witaminy K.
Odkryto nowe sposoby na optymalne wykorzystanie właściwości zdrowotnych witaminy K. Ta wiedza umożliwiła naukowcom stworzenie bardziej aktywnej biologicznie formuły witaminy K.
Co musisz wiedzieć
- Witamina K jest niezbędną dla zdrowia witaminą, która występuje w dwóch formach: K1 i K2.
- Badania wykazały, że witamina K jest ważna nie tylko dla prawidłowego krzepnięcia krwi, ale także dla zdrowia kości i układu krążenia.
- Idealne dawki niezbędnych dla zdrowia kości i serca, witamin K1 i K2, zostały opracowane przez naukowców.
- Ze względu na niską dostępność biologiczną oraz wysoką zawartość tłuszczu w produktach zawierających najwięcej witaminy K, uzyskanie optymalnych ilości witaminy K z żywności nie jest wcale takie proste.
Witamina K w żywności
Naukowcy zidentyfikowali różne formy i ilości witaminy K znajdujące się w żywności. Jest to kluczowe dla oceny których witamin K najbardziej potrzebujemy i w jakich ilościach. Badania ujawniły także ograniczone możliwości pozyskiwania odpowiedniego rodzaju i takiej ilości witaminy K z żywności, która wpływałaby na zdrowie układu sercowo-naczyniowego i kości.
Formy Witaminy K
- Witamina K1 (filochinon), występuje głównie w zielonych warzywach liściastych.
- Witamina K2, występuje głównie w natto ( sfermentowanej soi )oraz w produktach pochodzenia zwierzęcego, takich jak jajka, mięso, mleko i ser.6
Witamina K2 ma kilka podtypów, takich jak: MK-4, MK-6 i MK-7.
MK oznacza menachinony, formy witaminy K, różniące się od siebie budową organiczną.
Jedno z badań epidemiologicznych wykazało, że niektóre z form menachinonu, takie jak MK-7 i MK-9, wydają się być najbardziej skuteczne w zapobieganiu chorobie niedokrwiennej serca. 7MK-7 to długo działająca forma witaminy K, która jest dostępna jako suplement diety od wielu lat. Forma MK-9 natomiast, dopiero niedawno stała się dostępna w formie suplementu.
Ograniczone dostarczanie witaminy K z żywności
Badania wykazują, że dostarczenie wszystkich niezbędnych form witaminy K z żywności może okazać się problemem.
Witamina K1, pochodząca z żywności cechuje się niską biodostępnością.8 Oznacza to, że nawet jeśli spożyjesz dużą ilość zielonych warzyw liściastych, możesz nie wchłonąć wystarczającej ilości witaminy K1.
Witamina K2, w najwyższych stężeniach występuje w produktach spożywczych, których spożycie zwykle staramy się ograniczać, są to na przykład produkty bogate w tłuszcze nasycone.9 Aby osiągnąć optymalne poziomy K2, (takie jak te, które stosowane są w badaniach klinicznych u ludzi), należałoby spożywać ogromne ilości sera. Niestety, niskotłuszczowe wersje pokarmów bogatych w witaminę K często zawierają bardzo niskie ilości tej witaminy, lub też wcale jej nie zawierają. 9
Suplementacja jest bardziej wydajnym i praktycznym sposobem na zwiększenie spożycia witaminy K. Ale jakie są optymalne dawki poszczególnych rodzajów witaminy K, które powinniśmy codziennie spożywać ?
Nowe badania i nowe dawkowanie
Najnowsze badania kliniczne przeprowadzonye z udziałem ludzi wykazały, że odpowiednia suplementacja witaminą K może mieć znaczący wpływ na zdrowie kości i układu krążenia.
Witamina K1 - Dawkowanie
W rocznym, randomizowanym badaniu kontrolowanym placebo oceniano wpływ suplementacji witaminą K1 na osoby dorosłe ze zdiagnozowanym zwapnieniem zastawki aortalnej (jednej z czterech zastawek regulujących przepływ krwi przez serce).10 Postępująca choroba zwyrodnieniowa zastawki serca, może prowadzić do upośledzenia czynności serca i w konsekwencji do niewydolności mięśnia sercowego. 11
Pacjenci otrzymywali 2000 mcg witaminy K1 dziennie, albo placebo. U pacjentów, którzy otrzymali witaminę K1, w oparciu zarówno o obrazowanie, jak i markery biochemiczne - zaobserwowano spowolnienie procesu zwapnienia zastawki aortalnej. Dzięki suplementacji witaminą K, postęp choroby został spowolniony o ponad połowę .10
To niezwykły wynik. Aby osiągnąć taki poziom spożycia witaminy K1, należałoby by zjeść prawie 14 filiżanek szpinaku.12
Zwapnienie aorty jest zwężeniem zastawki aortalnej serca. U niektórych osób jest to wada wrodzona zastawki dwudzielnej, ale u większości osób rozwija się ona w wyniku procesu starzenia, lub też w wyniku zwapnienia i / lub zwłóknienie zastawek serca.
Związane z wiekiem zwapnienie aorty zwykle rozpoczyna się po 60-tym roku życia, a wczesne leczenie może zmniejszyć ryzyko postępu choroby, która, nieleczona może prowadzić do niewydolności serca.
Jedynym ostatecznym sposobem leczenia jest operacja - naprawa lub wymiana zastawki. Ekscytująca nowa metoda o nazwie przezcewnikowa wymiana zastawki aortalnej (TAVR) może umożliwić wymianę zastawki bez konieczności operacji na otwartym sercu. Jednak, u niektórych pacjentów TAVR może powodować większe ryzyko udaru mózgu.
Witamina K2. Dawkowanie: MK-4
Badania naukowe pomogły ustalić dawkowanie, które zmaksymalizuje korzystne działanie witaminy K2 MK-4 dla zdrowia kości.
W dwóch, niedawno przeprowadzonych badaniach klinicznych z udziałem zdrowych kobiet po menopauzie, zastosowano dawkę 1500 mcg K2 MK-4 dziennie i porównano wyniki z grupą kobiet otrzymującą placebo.13,14 Utrata gęstości kości, osteoporoza i ryzyko złamań kości dotyczy szczególnie kobiet po menopauzie.15
Oba badania wykazały znaczną poprawę gęstości kości w grupie kobiet otrzymującej witaminę K2. Miały one wyższy poziom aktywnej formy osteokalcyny - markera tworzenia nowych kości.13,14
W trwającym rok badaniu, u kobiet otrzymujących MK-4 zaobserwowano stabilizację gęstości mineralnej kości przedramienia, podczas gdy u kobiet otrzymujących placebo, obserwowano postępującą utratę gęstości kości.14
Witamina K2. Dawkowanie: MK-7
W trwającym 3 lata badaniu naukowym, przeprowadzonym na grupie 244 zdrowych kobiet po menopauzie - badano wpływ witaminy K2-MK-7 na zdrowie kości i układu krążenia. Wyniki tych obserwacji zostały opublikowane w dwóch osobnych publikacjach.16,17
Uczestniczki badania codziennie przyjmowały 180 mcg K2 MK-7 lub placebo. Po raz kolejny, w grupie kobiet przyjmujących K2 MK-7, naukowcy zaobserwowali korzystny wpływ na naczynia krwionośne i markery zdrowia kości.16,17
Ponadto, stosunek osteokalcyny nieaktywnej do osteokalcyny aktywnej poprawił się o 58% . (Tylko aktywna osteokalcyna pomaga w syntezie kości) Dodatkowo, w grupie przyjmującej K2 MK-7, skład, gęstość mineralna kości oraz ich wytrzymałość uległy znaczącej poprawie.17
W przypadku naczyń krwionośnych, suplementacja witaminą K2, powodowała zmniejszenie sztywności tętnic i wspomagała ich elastyczność. Podczas, gdy w grupie przyjmującej placebo, zaobserwowano postępującą sztywność tętnic, to w grupie przyjmującej witaminę K, nie tylko zaobserwowano zwiększenie elastyczności tętnic ale także redukcję sztywności tętnic o około 6%.16
U osób z najbardziej zaawansowaną sztywnością tętnic od początku badania, zaobserwowano największą poprawę.16 Wygląda na to, że witamina K nie tylko chroni naczynia krwionośne, ale może wręcz cofnąć istniejące choroby naczyń krwionośnych.
Co musisz wiedzieć: Witamina K i Krzepnięcie
Witamina K ma zasadnicze znaczenie dla prawidłowego procesu krzepnięcia krwi, a suplementacja witaminą K nie wiąże się ze zwiększonym ryzykiem nieprawidłowych i szkodliwych skutków nieprawidłowego krzepnięcia krwi, takich jak zawał serca czy udar.
Nawet badania z zastosowaniem bardzo dużych dawek witaminy K wykazały jej bezpieczeństwo, bez żadnych działań niepożądanych.10,22,23
Istnieje jednak bardzo ważne zastrzeżenie, które należy wziąć pod uwagę rozpoczynając suplementację witaminą K.
Silne leki przeciwzakrzepowe, takie jak warfaryna (nazwa handlowa Coumadin®) i inne pokrewne leki działają poprzez blokowanie szlaków zależnych od witaminy K, zmniejszając zdolność organizmu do wytwarzania kilku ważnych czynników krzepnięcia krwi. Leki te stosowane są u pacjentów z wysokim ryzykiem wystąpienia niebezpiecznych dla życia zaburzeń krzepnięcia krwi. Dotyczy to na przykład pacjentów ze zdiagnozowanym migotaniem przedsionków, chorób zastawki serca, zakrzepicy żył głębokich i / lub zatorowości płucnej.
Witamina K działa jako antagonista przeciwzakrzepowego działania warfaryny i podobnych jej leków. Dlatego też, przyjmowanie wyższych dawek witaminy K może zakłócać pożądany efekt kliniczny leków przeciwzakrzepowych i zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń krzepnięcia u pacjentów stosujących takie leki.
Pacjenci przyjmujący warfarynę (Coumadin®) lub podobne leki, powinni skonsultować się z lekarzem prowadzącym przed zażyciem jakiegokolwiek suplementu witaminy K.
Jednak, z lekami przeciwzakrzepowymi nowej geneacji, takimi jak Xarelto® (rywaroksaban), Pradaxa® (dabigatran) lub Eliquis® (apiksaban) - witamina K w żaden sposób nie wchodzi w interakcje. Leki przeciwzakrzepowe nowej generacji działają poprzez hamowanie czynników krzepnięcia żylnego (trombiny lub czynnika Xa), bez interakcji z witaminą K. Suplementację witaminą K można zatem bezpiecznie stosować z tymi lekami, ponieważ nie ma możliwości wystąpienia interakcji. Ponadto dostępne są antidota, w przypadku wystąpienia krwawień podczas kuracji lekami nowej generacji. Przy stosowaniu leku Pradaxa® (dabigatran) mogą wystąpić poważne, zagrażające życiu krwawienia - należy wtedy niezwłocznie zastosować antidotum - Praxbind® (idarucizumab), które w sposób specyficzny i szybki będzie odwracać efekt antykoagulacyjny leku Pradaxa®. W maju 2018 roku - Andexxa® (andexanet alfa) został zatwierdzony jako antidotum na krwawienia związane ze stosowaniem leków Xarelto® (rywaroksyban) i Eliquis® (apiksaban).
Nowe podtypy witaminy K2
Żywność bogata w witaminę K2 zapewnia również inne jej formy, w tym MK-6 i MK-9. Pomimo, że nie przeprowadzono jeszcze szczegółowych badań klinicznych dla większości z tych form, to badania obserwacyjne sugerują bardzo wiele korzyści.
Badanie mające na celu ocenę wpływu przyjmowania określonych form witaminy K na ryzyko wystąpienia choroby niedokrwiennej serca7 zostało przeprowadzone na grupie ponad 16 000 osób. Badanie to wykazało, że u osób spożywających wyższe dawki witaminy K, zmniejszało się ryzyko wystąpienia chorób serca, co bez wątpienia można zawdzięczać formom MK-7 i MK-9 witaminy K.
Badanie wykazało również, że ryzyko pojawienia się choroby niedokrwiennej serca u osób w wieku 49–70, przy każdorazowym dodatkowym podaniu 10 mcg witaminy K2 dziennie - ulegało redukcji o 9%.7
Wpływ witaminy K na kości i naczynia krwionośne
Wpływ witaminy K na wytwarzanie kluczowych dla prawidłowego krzepnięcia - czynników krzepnięcia krwi został dobrze poznany. Ale, dopiero niedawno badania ujawniły jej korzystny wpływ na kości i naczynia krwionośne.
Zarówno w kościach jak i w naczyniach krwionośnych odkryto proteiny zależne od witaminy K. Oznacza to, że dla prawidłowego funkcjonowania wymagają one odpowiedniego poziomu witaminy K.2,3
Witamina K jest niezbędna do produkcji aktywnej osteokalcyny, hormonu kostnego zaangażowanego w tworzenie nowych kości i wykorzystywanego także jako biochemiczny marker ogólnego stanu zdrowia układu szkieletu.
Witamina K wspomaga odkładanie się wapnia w kościach.
W przypadku naczyń krwionośnych, witamina K działa odwrotnie - zapobiega nadmiernemu odkładaniu się wapnia w naczyniach krwionośnych. Zwapnienie tętnic, tak powszechne u osób starszych - wiąże się ze sztywnieniem tętnic, powstawaniem płytki miażdżycowej oraz zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób serca i nerek.3
Witamina K i choroby układu sercowo-naczyniowego
W kilku innych badaniach naukowych, wykazano korzystny wpływ witaminy K na zdrowie układu sercowo-naczyniowego2-4,7,18
Badanie spożycia witaminy K przeprowadzone na grupie 564 kobiet po menopauzie, wykazało, że wyższe spożycie witaminy K2 chroni przed zwapnieniem tętnic wieńcowych18. U osób o najwyższym spożyciu, wykazano o 20% niższy wskaźnik zwapnienia w stosunku do osób o spożyciu najniższym.
W trwającym 10 lat badaniu, które objęło 4 807 dorosłych osób w wieku 55 lat i starszych,4 pojawianie się negatywnych przypadków chorób sercowo-naczyniowych, rzadziej dotyczyło osób z najwyższym spożyciem witaminy K2.
Odsetek nowych rozpoznań choroby niedokrwiennej serca podczas obserwacji, był o 41% niższy u osób z najwyższym spożyciem witaminy K2. Najbardziej dramatyczny skutek choroby niedokrwiennej serca - śmierć, u osób z najwyższym spożyciem witaminy K2 - uległ 57% redukcji, natomiast odsetek śmierci z innych przyczyn uległ redukcji o 26%.4
Zmniejszone ryzyko złamań kości
Kilka innych badań naukowych wykazało, że różne formy witaminy K poprawiają status aminokwasowych składników osteokalcyny - ważnego markera tworzenia nowych kości i ogólnego ich stanu.13,14,17,19-22
Nasuwa się tutaj ważne pytanie, czy ilość złamań kości zmniejsza się wraz ze wzrostem spożycia witaminy K?
W badaniu opublikowanym w czasopiśmie Medicine w 2017 roku zadano to właśnie pytanie.5 Naukowcy, zgromadziwszy dane od blisko 81 000 osób - przeprowadzili obszerną metaanalizę. Ogólnie stwierdzono, że odsetek złamań był o 22% niższy u osób z najwyższym spożyciem witaminy K, co potwierdza jej ochronne działanie przed złamaniami.
Ponadto, naukowcy odkryli zależność: dawka-odpowiedź, o 3% niższy współczynnik złamań na każde 50 mcg witaminy K spożywanej dziennie.5
Podsumowanie
Witamina K jest niezbędnym składnikiem odżywczym, który, jak się okazuje, zapewnia znacznie więcej korzyści zdrowotnych niż tylko wspomaganie prawidłowego krzepnięcia krwi.
Badania naukowe wykazują, że odpowiednie spożycie witaminy K ma kluczowe znaczenie dla optymalnego zdowia kości i układu sercowo-naczyniowego.
Najnowsze badania ujawniają znaczenie nowych form witaminy K dla zmniejszenia ryzyka powstawania schorzeń związanych z wiekiem.
Korzystając z tej wiedzy, naukowcy stworzyli formułę witaminy K o szerokim spektrum działania, zawierającą korzystne formy MK-6 i MK-9, a także K1, MK-4 i MK-7.
Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.
-
Akbari S, Rasouli-Ghahroudi AA. Vitamin K and Bone Metabolism: A Review of the Latest Evidence in Preclinical Studies. Biomed Res Int. 2018;2018:4629383.
-
Villa JKD, Diaz MAN, Pizziolo VR, et al. Effect of vitamin K in bone metabolism and vascular calcification: A review of mechanisms of action and evidences. Crit Rev Food Sci Nutr. 2017 Dec 12;57(18):3959-70.
-
Wen L, Chen J, Duan L, et al. Vitamin Kdependent proteins involved in bone and cardiovascular health (Review). Mol Med Rep. 2018 Jul;18(1):3-15.
-
Geleijnse JM, Vermeer C, Grobbee DE, et al. Dietary intake of menaquinone is associated with a reduced risk of coronary heart disease: the Rotterdam Study. J Nutr. 2004 Nov;134(11):3100-5.
-
Hao G, Zhang B, Gu M, et al. Vitamin K intake and the risk of fractures: A meta-analysis. Medicine (Baltimore). 2017 Apr;96(17):e6725.
-
Maresz K. Proper Calcium Use: Vitamin K2 as a Promoter of Bone and Cardiovascular Health. Integr Med (Encinitas). 2015 Feb;14(1):34-9.
-
Gast GC, de Roos NM, Sluijs I, et al. A high menaquinone intake reduces the incidence of coronary heart disease. Nutr Metab Cardiovasc Dis. 2009 Sep;19(7):504-10.
-
Gijsbers BL, Jie KS, Vermeer C. Effect of food composition on vitamin K absorption in human volunteers. Br J Nutr. 1996 Aug;76(2):223-9.
-
Fu X, Harshman SG, Shen X, et al. Multiple Vitamin K Forms Exist in Dairy Foods. Curr Dev Nutr. 2017 Jun;1(6):e000638.
-
Brandenburg VM, Reinartz S, Kaesler N, et al. Slower Progress of Aortic Valve Calcification With Vitamin K Supplementation: Results From a Prospective Interventional Proof-of-Concept Study. Circulation. 2017 May 23;135(21):2081-3.
-
Available at: https://www.cardiosmart.org/heartvalvedisease. Accessed March 8, 2019.
-
Available at: https://nutritiondata.self.com/facts/vegetables-and-vegetable-products/2626/2. Accessed March 8, 2019.
-
Koitaya N, Ezaki J, Nishimuta M, et al. Effect of low dose vitamin K2 (MK-4) supplementation on bio-indices in postmenopausal Japanese women. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 2009 Feb;55(1):15-21.
-
Koitaya N, Sekiguchi M, Tousen Y, et al. Low-dose vitamin K2 (MK-4) supplementation for 12 months improves bone metabolism and prevents forearm bone loss in postmenopausal Japanese women. J Bone Miner Metab. 2014 Mar;32(2):142-50.
-
Available at: https://www.nof.org/preventing-fractures/general-facts/what-women-need-to-know/. Accessed March 8, 2019.
-
Knapen MH, Braam LA, Drummen NE, et al. Menaquinone-7 supplementation improves arterial stiffness in healthy postmenopausal women. A double-blind randomised clinical trial. Thromb Haemost. 2015 May;113(5):1135-44.
-
Knapen MH, Drummen NE, Smit E, et al. Three-year low-dose menaquinone-7 supplementation helps decrease bone loss in healthy postmenopausal women. Osteoporos Int. 2013 Sep;24(9):2499-507.
-
Beulens JW, Bots ML, Atsma F, et al. High dietary menaquinone intake is associated with reduced coronary calcification. Atherosclerosis. 2009 Apr;203(2):489-93.
-
Kumar R, Binkley N, Vella A. Effect of phylloquinone supplementation on glucose homeostasis in humans. Am J Clin Nutr. 2010 Dec;92(6):1528-32.
-
Nakamura E, Aoki M, Watanabe F, et al. Low-dose menaquinone-4 improves gamma-carboxylation of osteocalcin in young males: a non-placebo-controlled dose-response study. Nutr J. 2014 Aug 27;13:85.
-
Rasekhi H, Karandish M, Jalali MT, et al. The effect of vitamin K1 supplementation on sensitivity and insulin resistance via osteocalcin in prediabetic women: a double-blind randomized controlled clinical trial. Eur J Clin Nutr. 2015 Aug;69(8):891-5.
-
Theuwissen E, Cranenburg EC, Knapen MH, et al. Low-dose menaquinone-7 supplementation improved extra-hepatic vitamin K status, but had no effect on thrombin generation in healthy subjects. Br J Nutr. 2012 Nov 14;108(9):1652-7.
-
Cockayne S, Adamson J, Lanham-New S, et al. Vitamin K and the prevention of fractures: systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Arch Intern Med. 2006 Jun 26;166(12):1256-61.