1. Strona główna
  2. Home
  3. Blog
  4. Kwasy tłuszczowe Omega-3
  5. Kwasy omega 3. Zmniejsz ryzyko przedwczesnej śmierci dzięki kwasom tłuszczowym omega-3

Kwasy omega 3. Zmniejsz ryzyko przedwczesnej śmierci dzięki kwasom tłuszczowym omega-3

11412 Views Posted on: 2016-03-11
Posted by: Ireneusz Adamczyk

Kwasy omega 3. Zmniejsz ryzyko przedwczesnej śmierci dzięki kwasom tłuszczowym omega-3Od lat mówi się konsumentom o korzyściach spożywania kwasów tłuszczowych omega 3, które zmniejszają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych. To przesłanie utarło sobie również drogę do świadomości kardiologów medycyny konwencjonalnej, którzy zaczęli przepisywać swoim pacjentom suplementy omega 3.[1]

Ponieważ naukowcy dokonali zaskakującego odkrycia - kwasy tłuszczowe omega 3 zmniejszają ogólne ryzyko przedwczesnej śmierci - to korzyści z ich stosowania wybiegają daleko poza redukcję ryzyka chorób serca.[2] Poprawa ta zauważalna jest nie tylko u osób z rozpoznanymi chronicznymi chorobami, ale nawet u tych, którzy są z pozoru zdrowi. Opublikowane badania wykazują, że możesz zmniejszyć ryzyko przedwczesnej śmierci aż o 85% dzięki utrzymywaniu w swoim organizmie optymalnych poziomów kwasów tłuszczowych omega 3.[3]

Wiele opublikowanych badań potwierdziło znaczny wpływ spożywania olejów rybich na redukcję śmiertelności. W jednym z nich, naukowcy badający ludzi po przebytym zawale serca, byli zszokowani odkryciem, że u pacjentów, którzy mieli najwyższe poziomy kwasów omega 3 we krwi, wykazano niższą stopę śmiertelności i to nie tylko w wyniku problemów zdrowotnych, związanych z sercem.[4] W podobnej próbie, odkryto ponadto, że u osób po zawale serca, które miały wysokie poziomy kwasów omega 3, wykazano dużo mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia niebezpiecznej arytmii serca zwanej migotaniem przedsionków. Co więcej, zanotowano u nich aż o 85% niższe ryzyko śmierci.[5]

Zaintrygowani naukowcy zaczęli przyglądać się również osobom zdrowym, nie chorującym na schorzenia serca. Czy zatem ochrona u tych ludzi byłaby równie skuteczna? Odpowiedź brzmi: tak. U dużej grupy norweskich mężczyzn w wieku 64-76 lat, którzy stosowali suplementację 2,4 g/dzień kwasów omega 3, wykazano 47% redukcję ryzyka śmierci w porównaniu z grupą placebo.[6] Kobiety mogą osiągnąć podobny poziom ochrony: rozległe badania przeprowadzone w Australii pokazały, że wśród kobiet, które spożywały najwięcej kwasów omega 3 wykazano o 44% zmniejszone ryzyko śmierci w wyniku chorób związanych ze stanami zapalnymi.[7] Efekt był zależny od dawki - dla każdego standardowego odchylenia we wzroście spożywanego kwasu omega 3, kobiety zyskały 17% redukcję ryzyka śmierci.

Co wyjaśnia tę nadzwyczajną i konsekwentną redukcję ”zgonów z każdej przyczyny”? Składa się na to wiele czynników, ale jeden z najważniejszych odnosi się do sposobu, w jaki spożywane przez ciebie tłuszcze oddziałują na stan zapalny organizmu.[8] Duże dawki kwasów omega 3 (z ryb zimnowodnych, oleju z siemienia lnianego i suplementów oleju rybiego) mogą odsunąć od twojego organizmu niebezpieczeństwo stanu prozapalnego.[9] I to właśnie ma bezpośrednie przełożenie na dłuższe życie.

Kwasy tłuszczowe omega 3 a stany zapalne: krok w kierunku dłuższego życia

Kwasy tłuszczowe omega 3 a stany zapalne: krok w kierunku dłuższego życiaObecnie, typowa zachodnia dieta zawiera ogromny nadmiar tłuszczów omega 6 (głównie pochodzący z produktów drobiowych i pewnych olejów warzywnych). Inne zwierzęce produkty bogate w tłuszcze nasycone, w ogóle nie zawierają tłuszczów omega 6 i nie wystarczająco dużo omega 3 (które dostarczają ryby słonowodne oraz rośliny takie jak orzechy i nasiona lnu).[10]

Optymalna ilość tłuszczów omega 6 i omega 3 w diecie powinna być w stosunku ok. 4 do 1, chociaż pewni zwolennicy twierdzą, że proporcje powinny wyglądać raczej 2:1.Szokujące jest to, że ci którzy kierują się niezdrową, nowoczesną, zachodnią dietą często spożywają te tłuszcze w proporcjach - 25 (omega 6) do 1 (omega 3)![11]

Zwiększenie zapalnych cytokin w wyniku niedostatecznego dostarczenia kwasów omegi-3 powoduje przewlekłe, niskiego stopnia zapalenia, które bezpośrednio nasilają proces starzenia się i mogą przyczynić się do przedwczesnej śmierci w wyniku niezliczonych chronicznych zaburzeń.[12] Innymi słowy, zapalenie jest podstawowym elementem starzenia się.

I dlatego duża konsumpcja kwasów tłuszczowych omega 3, w szczególności EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy), znajdujących się w oleju rybim, ma spektakularny wpływ na ryzyko śmierci. Sprowadzając stosunek omega 6: omega 3 z powrotem do optimum, możesz znacznie zmniejszyć zapalny ładunek twojego organizmu. Da się to osiągnąć dzięki redukcji spożywania tłuszczów nasyconych (z mięsa i nabiału), zmniejszając omega 6 (z drobiu i pewnych olejów roślinnych) a zwiększając omega 3 (z ryb, oleju rybiego i oleju siemienia lnianego). Suplementacja  kwasów omega 3 może zwiększyć twoje szanse na dłuższe i lepsze życie, dzięki zmniejszeniu ryzyka wystąpienia wielu związanych z wiekiem, kradnących długowieczność, chronicznych problemów zdrowotnych, które tworzą stany zapalne. Dowody na to są szczegółowe i nie do odparcia.

Kwasy omega 3 zwalczają stres i uszkodzenia wywołane przez kortyzol

Kwasy omega 3 zwalczają stres i uszkodzenia wywołane przez kortyzolChroniczny stres i powodowany przez niego wzrost poziomu hormonów stresu (kortyzol, adrenalina, norepinefryna) przyspiesza proces starzenia się.[13] To głównie one przyczyniają się do przedwczesnej śmierci, w szczególności z przyczyn odnoszących się do zwiększonego ryzyka wystąpienia chronicznych sercowo-naczyniowych, zakaźnych i metabolicznych zaburzeń.[14] Istniejące dowody potwierdzają również, że sam przewlekły stres obniża poziom kwasów omega 3 we krwi.[15]

Suplementacja kwasów omega 3 może zahamować nadmierną stymulację gruczołu nadnerczy, którą wywołuje stres.[16] Badania nad zdrowymi, dorosłymi osobami, wystawionymi na wpływ biologicznego i emocjonalnego stresu wykazały, że suplementacja kwasów omega 3 pochodzących z oleju rybiego, zapobiega podnoszeniu się kortyzolu, adrenaliny i norepinefryny.[17] Roślinne suplementy, wykorzystane w próbach przeprowadzonych na zwierzętach, nie tylko zablokowały wzrost poziomu kortyzolu, ale przeciwdziałały wywołanym przez stres problemom z uczeniem się.[18]

Kwasy tłuszczowe omega 3 zwalczają depresję i zaburzenia lękowe

Kwasy tłuszczowe omega 3 zwalczają depresję i zaburzenia lękoweWśród ofiar chronicznych chorób psychicznych, zwłaszcza depresji i zaburzeń lękowych, istnieje szokujący wskaźnik przedwczesnej śmierci z “naturalnych przyczyn”.[19] Choroby te mogą kosztować mężczyzn prawie 15 lat życia, a kobiety blisko 18 lat.[20] Depresja, będąca najpowszechniejszą chorobą psychiczną, dotyka ponad 5% populacji USA średnio w każdym okresie dwutygodniowym i jest silnie skorelowana z wczesną śmiercią.[21]

W minionej dekadzie, naukowcy odkryli olbrzymie znaczenie kwasów omega 3 w leczeniu chorób psychicznych, w szczególności depresji i zaburzeń lękowych. Kwasy omega 3 są istotnymi komponentami błon komórkowych w mózgu i mogą pomóc zwiększyć transmisję sygnałów z serotoniną w neuronach, których poziomy mogą być nieprawidłowe przy depresji.[22] Ich przeciwzapalne efekty dają również obietnicę zapobiegania związanej z depresją utracie komórek mózgowych.[23]

Osoby z ciężkim zaburzeniem depresyjnym i afektywnym dwubiegunowym zaburzeniem mają niewielki poziom kwasów omega 3 w mózgu.[24] Te niskie stężenie jest blisko związane z pogarszaniem stanu choroby, a nawet przekłada się na większe ryzyko samobójstw.[25] Natomiast większe spożywanie kwasów omega 3 z dietą skorelowane jest z aż 34% redukcją ryzyka symptomatycznej depresji.[26]

Obecnie suplementacja kwasów omega 3 cieszy się coraz większym uznaniem dzięki jej spektakularnej skuteczności w leczeniu depresji. Badania wykazują, że codzienna 1 g dawka (lub więcej) EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy) znacznie zmniejsza wyniki na standardowej skali mierzącej depresje, w szczególności u osób starszych.[27]

Zaburzenia lękowe mogą być wyniszczającym, tymczasowym problemem, który również bezpośrednio przyczynia się do przedwczesnej śmierci. Pewne badanie wykazało, że wśród kobiet w średnim wieku, cierpiących na tą chorobę, istniało o 77% większe ryzyko śmierci.[28] Suplementacja kwasów tłuszczowych omega 3 może być bardzo istotną pomocą w leczeniu objawów lękowych oraz depresji. We wczesnych badaniach przeprowadzonych na ludziach, bogata w omega 3 formuła niezbędnych kwasów tłuszczowych obniżyła mierzone testami stany lękowe.[29] Późniejsze próby wykazały zmniejszenie zaburzeń lękowych u osób, które były leczone 3 g/dzień EPA i DHA.[30]

Co musisz wiedzieć: zmniejszanie ryzyka przedwczesnej śmierci dzięki kwasom tłuszczowym omega 3
  • Kwasy tłuszczowe omega 3 od dawna cieszą się ugruntowaną pozycją jako środki zapobiegające chorobom sercowo-naczyniowym oraz śmierci.zmniejszanie ryzyka przedwczesnej śmierci dzięki kwasom tłuszczowym omega 3
  • Nowe badania ujawniają zdolności tych korzystnych tłuszczów do zmniejszania ryzyka przedwczesnej śmierci z różnych przyczyn.
  • Poprzez zmniejszanie całkowitego poziomu stanów zapalnych w organizmie, kwasy omega 3 mogą zredukować ryzyko powstania wielu problemów zdrowotnych, które powodują przedwczesną śmierć.
  • Utrzymywanie wysokich poziomów kwasów omega 3, a niskich omega 6, może pomóc w zapobieganiu powstania zespołu metabolicznego, objawów depresji, zaburzeń lękowych, różnym form nowotworu i wielu chorób wątroby i nerek - schorzeń, które są związane z przedwczesną śmiercią.
  • Kwasy omega 3 przyczyniają się również do zmniejszania śmiertelnego wpływu chronicznego stresu i wysokich poziomów kortyzolu.
  • Jeżeli nie uzupełniasz diety o co najmniej 2 g/dzień wysokogatunkowego produktu omega 3, możesz niepotrzebnie narażać się na ryzyko przedwczesnej śmierci.

Kwasy omega 3: potężna broń do walki z zespołem metabolicznym

potężna broń do walki z zespołem metabolicznymNa czynniki ryzyka zespołu metabolicznego składają się: otyłość brzuszną, podniesiony poziom glukozy na czczo (zwany również insulinoodpornością lub “stanem przedcukrzyccowym”), nadciśnienie, podniesiony stan trójglicerydów i obniżony poziom lipoprotein o dużej gęstości (HDL). Zespół ten przyczynia się do powstania chorób, które mogą zwiększać ryzyko wczesnej śmierci.[31] Dowody epidemiologiczne sugerują, że ludzie z niskimi poziomami omega 3 we krwi mają aż 2,4 krotnie wyższe ryzyko zachorowania na zespół metaboliczny.[32] Natomiast osoby, które spożywały najwięcej kwasów omega 3 miały aż 46% niższe ryzyko powstania tej choroby.[33]

Jak wykazano, suplementacja omega 3 przy dawkach od 1-3,7 g/dzień korzystnie działa na wszystkie 5 parametrów zespołu metabolicznego:
  • Leczenie kwasami omega 3 przeciwdziała otyłości,[34] zmniejsza całkowitą masę tłuszczową, otyłość brzuszną, wielkość pojedynczych komórek tłuszczowych i podnosi poziomy korzystnych cytokin, adiponektyn.[35]potężna broń do walki z zespołem metabolicznym
  • Wyższe poziomy kwasów omega-3 w osoczu są skorelowane z ulepszoną wrażliwością na insulinę i tolerancją glukozy.[36] Suplementacja zapobiega jak i odwraca insulinoodporność, w szczególności w aspekcie wysokotłuszczowej diety.[37]
  • Przeciętna dawka 3,7 g/dzień oleju rybnego zmniejsza zarówno skurczowe, jak i rozkurczowe ciśnienie krwi.[38] Dodatkowe badania nad niższymi dawkami - zaledwie 1 g/dzień również wykazały spadki w skurczowym ciśnieniu krwi.[39]
  • Suplementacja kwasów omega 3 spektakularnie zmniejsza poziom trójglicerydów i innych czynników ryzyka powstania miażdżycy.[40] Jak wykazano, tylko 1 g/dzień oleju rybnego normalizuje stan trójglicerydów u starszych osób.[41]
  • Wyższe poziomy kwasów omega 3 w osoczu są skorelowane z większą koncentracją HDL (cholesterolu o dużej gęstości).[42] Ich suplementacja doprowadziła do korzystnej redukcji stosunku trójglicerydów do HDL.[43]

Kwasy tłuszczowe omega 3 zwalczają najwcześniejsze stadia nowotworu

Kwasy tłuszczowe omega 3 zwalczają najwcześniejsze stadia nowotworuNowotwory są powszechnymi przyczynami przedwczesnej śmierci. Od dawna wiadomo, że dieta jest ważnym czynnikiem w rozwoju wielu jego rodzajów. Śródziemnomorski schemat żywieniowy, obfity w warzywa, owoce i bogate w omega 3 ryby, wiąże się z niskim wskaźnikiem występowania nowotworów.[44] Pewne badanie porównujące tę dietę z zalecaną przez American Heart Association, wykazała u niej 56% redukcję ryzyka rozwoju nowotworu i o 61% zmniejszone prawdopodobieństwo śmierci w jego wyniku.[45] Grupa stosująca dietę śródziemnomorską bogatą w kwasy tłuszczowe omega 3 uzyskała również znacznie lepsze wyniki niż grupa kontrolna.

Spożywanie kwasów tłuszczowych omega 3 jest najprostszym sposobem zapobiegania powszechnym nowotworom układu pokarmowego. Guzy te posiadają silny zapalny komponent, co może przynajmniej częściowo wyjaśnić dlaczego kwasy tłuszczowe omega 3 mają na nie tak korzystny wpływ.[46] Badania laboratoryjne oraz te przeprowadzone na ludziach wykazały, że leczenie kwasami omega 3 powoduje zmniejszoną proliferację oraz zwiększoną apoptozę komórek nowotworu okrężnicy, nie naruszając przy tym zdrowych tkanek.[47] Skuteczna dawka oleju rybnego mieści się w przedziale – od  2,5 do 7,7 g/dzień.[48] Dwa gramy na dzień samego EPA (kwas eikozapentaenowy) może natomiast zmniejszyć rozmiar przedrakowych polipów odbytniczych u pacjentów będących w grupie wysokiego ryzyka powstania tych form nowotworów.[49]

Stany zapalne również odgrywają kluczową rolę w rozwoju nowotworu skóry, powstającego w wyniku ekspozycji na słoneczne promieniowanie ultrafioletowe (UV).[50] Badania wykazały, że kwasy omega 3 biorą udział w ochronie komórek skóry przed wpływem powodującego nowotwór słońca.[51] Okazało się, że już 4 g/dzień oczyszczonych kwasów omega 3 ochroniły grupę zdrowych osób przed oparzeniami słonecznymi, przednowotworowymi zmianami na skórze wywołanymi przez UV i uszkodzeniami DNA w komórkach krwi.[52]

Dzięki kwasom omega 3 zapobiec można również powstaniu nowotworu piersi i prostaty. U mężczyzn, którzy mieli najwyższe poziomy EPA (kwasu eikozapentaenowego) i DHA (kwasu dokozaheksaenowego) we krwi, wykazano o 38-41 % zmniejszone ryzyko powstania nowotworu prostaty.[53] Leczenie kwasami omega 3 zmniejszyło tempo, w którym guz prostaty rozwija się do niebezpiecznego stanu niezależności od hormonalnej kontroli. Ten postęp jest typowym prekursorem nieuleczalnego nowotworu i wczesnej śmierci.[54]

Wśród premenopauzalnych kobiet, będących w grupie wysokiego ryzyka powstania nowotworu piersi, które spożywały najwięcej kwasów tłuszczowych omega 3 w stosunku do omega 6, wykazano 50% redukcję ryzyka rozwoju nowotworu.[55] Panie, u których wcześniej zdiagnozowano i leczono nowotwór piersi oraz te, których dieta zawierała największą ilość kwasów omega 3, miały o 25% zmniejszone ryzyko powrotu nowotworu.[56] U stosujących suplementację 2,5-7,6 g/dzień DHA/EPA wykazano prawidłowe poziomy tych kwasów w tkance piersi. Co więcej, nie odnotowano żadnych skutków ubocznych.[57]

Jeszcze więcej potencjału kwasów omega 3, które chronią przed zbyt wczesną śmiercią

Jeszcze więcej potencjału kwasów omega 3, które chronią przed zbyt wczesną śmierciąIstnieją niepodważalne dowody na to, że kwasy omega 3 odgrywają ważną rolę w zapobieganiu pewnym, nie do końca oczywistym przyczynom wczesnej śmierci. Tak jak w przypadku osteoporozy, która dotyka ponad 4,5 milionów amerykańskich kobiet i dodatkowo 800 000 mężczyzn, [58] powodując złamania oraz będąc główną przyczyną przedwczesnej, przedłużającej się i bolesnej śmierci.[59] Utrzymanie optymalnych poziomów kwasów omega 3 może pomóc zapobiec osteoporotycznym złamaniom i dzięki temu zmniejszyć ryzyko wczesnej śmierci.[60]

Chroniczne choroby płuc, takie jak astma i COPD (przewlekłe obturacyjne schorzenie dolnych dróg oddechowych) również znacznie skracają długość życia.[61] Mnóstwo dowodów potwierdza rolę kwasów omega 3 w łagodzeniu stanów zapalnych, które powodują te schorzenia i przyczyniają się do przedwczesnej śmierci.[62]

Biorąc pod uwagę rolę stanów zapalnych w procesie starzenia się, sensu nabiera zapewnienie odpowiednich poziomów kwasów omega 3, tak wysokich jak to tylko możliwe.

Kwasy omega 3: istotna ochrona funkcji wątroby oraz nerek

Kwasy omega 3- istotna ochrona funkcji wątroby oraz nerekChoroby nerek zabijają ponad 46 000 Amerykanów rocznie i są dziewiątą, główną przyczyną śmierci w USA. Około 4,5 miliona osób cierpi na różne schorzenia nerek.[63] Mimo, że istnieje wiele rodzajów chorób tego organu, większość z nich łączy istotny, utleniający i zapalny komponent, którego leczenie mogą wspomóc wysokie poziomy kwasów omega 3.[64] W pewnym, obszernym badaniu, osoby spożywające największe ilości kwasów omega 3 miały o 31% zmniejszone ryzyko rozwoju chronicznych chorób nerek.[65] U biorców przeszczepu tego narządu, z największymi poziomami kwasów omega 3 we krwi, wykazano znacznie niższe ryzyko odrzucenia organu.[66]

Choroby nerek (i ich leczenie), powodują rozległy metaboliczny i oksydacyjny stres, w dużej mierze odpowiedzialny za wskaźnik śmiertelności. U dializowanych pacjentów, którzy codziennie brali 1,8 g EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy) zaobserwowano znacznie niższy stopień szkodliwego pobudzenia nadnerczy w porównaniu z grupami kontrolnymi. Natomiast 3,4 g/dzień wiązało się ze znacznym spadkiem poziomu trójglicerydów, tym samym obniżając ryzyko ataku serca.[67]

Stosowanie dwóch gram na dzień EPA/DHA znacznie zmniejszyło markery zapalne u pacjentów ze stadium schyłkowym choroby nerek, a 2,1 g/dzień oleju rybeego zredukowało markery stresu oksydacyjnego.[68] Natomiast dawka 4 g/dzień oleju rybiego znacznie poprawiła funkcje nerkowe u cukrzyków, osób będących w grupie ryzyku przedwczesnej śmierci w wyniku choroby nerek.[69]

Niealkoholowe stłuszczenia wątroby (NAFLD) dotyka do 35% populacji świata. Jego niebezpieczna konsekwencja zwana niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NASH) może prowadzić do marskości wątroby, również przyczyny przedwczesnej śmierci.[70] Duża akumulacja trójglicerydów w wątrobie przy NAFLD także wiąże się z powstaniem cukrzycy i chorób sercowo-naczyniowych.[71] Medycyna konwencjonalna do dziś pozostaje bezsilna w spowalnianiu rozwoju NAFLD do NASH lub w zmniejszaniu jego potencjalnie śmiertelnych konsekwencji.[72]

Tak jak w przypadku innych przyczyn wczesnej śmierci, duże spożywanie kwasów omega 3 zapobiega powstaniu u mężczyzn NAFLD. Wśród tych, którzy najwięcej spożywali EPA/DHA wykazano 52-56 % redukcję ryzyka powstania tego schorzenia.[73] Suplementacja kwasów omega 3 dostarcza imponującą ochronę i terapię dla osób, dotkniętych NAFLD. Badania wykazały, że dawka w wielkości 1 g/dzień bądź więcej powoduje wyraźną poprawę markerów uszkodzeń komórek wątrobowych w osoczu, redukcję trójglicerydów w krwiobiegu i widoczną poprawę w budowie wątroby i przepływie krwi na teście ultrasonografii dopplerowskiej.[74]

„Tradycyjna” redukcja ryzyka dzięki spożywaniu kwasów tłuszczowych omega 3
Schorzenie Rezultat
Ogólna śmiertelność z powodu chorób sercowych 20-29% mniejsza śmiertelność u pacjentów stosujących suplementację [75]
Ryzyko nagłej śmierci w wyniku chorób sercowych 13-57% mniejsze ryzyko u pacjentów stosujących suplementację 1,8 g/dzień EPA/DHA [76]
Ryzyko nieśmiertelnych schorzeń serca 8% mniejsze ryzyko u pacjentów stosujących suplementację 1,8 g/dzień EPA/DHA [77]
Ryzyko hospitalizacji z przyczyn arytmii serca (migotanie przedsionków) 81% mniejsze ryzyko u pacjentów stosujących suplementację [78]
Ryzyko depresji, zaburzeń lękowych i stresu 28-35%  mniejsze ryzyko u pacjentów, którzy spożywali najwięcej suplementu [79]

Redukcja ryzyka zgonu z każdej przyczyny dzięki spożywaniu kwasów omega 3
Badana populacja Redukcja w ogólnej liczbie zgonów
Osoby po przebytym zawale serca 71-85% redukcja u pacjentów, którzy mieli największy poziom kwasów omega 3 [80]
Pacjenci z stabilną chorobą wieńcową 27% redukcja  u pacjentów, którzy mieli największy poziom kwasów omega 3 [81]
Pacjentki które przeżyły nowotwór piersi 41% redukcja u pacjentów, którzy spożywali najwięcej EPA/DHA [82]
Hemodializowani pacjenci 57% redukcja u pacjentów z najwyższymi poziomami DHA [83]
Zdrowe kobiety powyżej 49 roku życia 44% redukcja śmiertelności w wyniku chorób zapalnych u tych, którzy spożywali najwięcej kwasów omega 3 [84]
Mężczyźni bez jawnej choroby sercowo-naczyniowej 47% redukcja u pacjentów stosujących suplementację 2,4g/dzień kwasów omega 3 [85]

Podsumowanie

Amerykanie pomimo największych wydatków na leki na receptę umierają zbyt młodo.[86] Chociaż starzenie się nie jest jedynym czynnikiem zgonów, to w wyniku chorób związanych z wiekiem umiera wiele osób. Padamy natomiast ofiarą uporczywych zmian zapalnych spowodowanych w dużej części przez niewłaściwe wybory dietetyczne.

Badania ujawniły, że osoby, które spożywają duże ilości kwasów omega 3 żyją dłużej. Teraz dokładnie wiemy dlaczego – wśród tych osób wykazano niższy wskaźnik występowania każdego “związanego z wiekiem” schorzenia, które przyczynia się do wczesnej śmierci.

By zmniejszyć ryzyko przedwczesnej śmierci powinieneś codziennie spożywać co najmniej dwa gramy (2 000 miligramów) EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy).

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.

[1] Leon H, Shibata MC, Sivakumaran S, Dorgan M, Chatterley T, Tsuyuki RT. Effect of fish oil on arrhythmias and mortality: systematic review. BMJ. 2008;337:a2931.

[2] Leon H, Shibata MC, Sivakumaran S, Dorgan M, Chatterley T, Tsuyuki RT. Effect of fish oil on arrhythmias and mortality: systematic review. BMJ. 2008;337:a2931.

Zhao YT, Chen Q, Sun YX, et al. Prevention of sudden cardiac death with omega-3 fatty acids in patients with coronary heart disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Ann Med. 2009;41(4):301-10.

Marik PE, Varon J. Omega-3 dietary supplements and the risk of cardiovascular events: a systematic review. Clin Cardiol. 2009 Jul;32(7):365-72.

Gopinath B, Buyken AE, Flood VM, Empson M, Rochtchina E, Mitchell P. Consumption of polyunsaturated fatty acids, fish, and nuts and risk of inflammatory disease mortality. Am J Clin Nutr. 2011 May;93(5):1073-9.

[3] Macchia A, Monte S, Pellegrini F, et al. Omega-3 fatty acid supplementation reduces one-year risk of atrial fibrillation in patients hospitalized with myocardial infarction. Eur J Clin Pharmacol. 2008 Jun;64(6):627-34.

[4] Lee SH, Shin MJ, Kim JS, et al. Blood eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid as predictors of all-cause mortality in patients with acute myocardial infarction–data from Infarction Prognosis Study (IPS) Registry. Circ J. 2009 Dec;73(12):2250-7.

[5] Macchia A, Monte S, Pellegrini F, et al. Omega-3 fatty acid supplementation reduces one-year risk of atrial fibrillation in patients hospitalized with myocardial infarction. Eur J Clin Pharmacol. 2008 Jun;64(6):627-34.

[6] Einvik G, Klemsdal TO, Sandvik L, Hjerkinn EM. A randomized clinical trial on n-3 polyunsaturated fatty acids supplementation and all-cause mortality in elderly men at high cardiovascular risk. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 2010 Oct;17(5):588-92.

[7] Gopinath B, Buyken AE, Flood VM, Empson M, Rochtchina E, Mitchell P. Consumption of polyunsaturated fatty acids, fish, and nuts and risk of inflammatory disease mortality. Am J Clin Nutr. 2011 May;93(5):1073-9.

[8] Cevenini E, Bellavista E, Tieri P, et al. Systems biology and longevity: an emerging approach to identify innovative anti-aging targets and strategies. Curr Pharm Des. 2010;16(7):802-13.

Cevenini E, Caruso C, Candore G, et al. Age-related inflammation: the contribution of different organs, tissues and systems. How to face it for therapeutic approaches. Curr Pharm Des. 2010;16(6):609-18.

[9] Wall R, Ross RP, Fitzgerald GF, Stanton C. Fatty acids from fish: the anti-inflammatory potential of long-chain omega-3 fatty acids. Nutr Rev. 2010 May;68(5):280-9.

[10] Caramia G. The essential fatty acids omega-6 and omega-3: from their discovery to their use in therapy. Minerva Pediatr. 2008 Apr;60(2):219-33.

Galland L. Diet and inflammation. Nutr Clin Pract. 2010 Dec;25(6):634-40.

[11] Wall R, Ross RP, Fitzgerald GF, Stanton C. Fatty acids from fish: the anti-inflammatory potential of long-chain omega-3 fatty acids. Nutr Rev. 2010 May;68(5):280-9.

Caramia G. The essential fatty acids omega-6 and omega-3: from their discovery to their use in therapy. Minerva Pediatr. 2008 Apr;60(2):219-33.

[12] Cevenini E, Caruso C, Candore G, et al. Age-related inflammation: the contribution of different organs, tissues and systems. How to face it for therapeutic approaches. Curr Pharm Des. 2010;16(6):609-18.

Candore G, Caruso C, Jirillo E, Magrone T, Vasto S. Low grade inflammation as a common pathogenetic denominator in age-related diseases: novel drug targets for anti-ageing strategies and successful ageing achievement. Curr Pharm Des. 2010;16(6):584-96.

Probst-Hensch NM. Chronic age-related diseases share risk factors: do they share pathophysiological mechanisms and why does that matter? Swiss Med Wkly. 2010;140:w13072.

[13] Epel ES. Psychological and metabolic stress: a recipe for accelerated cellular aging? Hormones (Athens). 2009 Jan-Mar;8(1):7-22.

[14] Epel ES. Psychological and metabolic stress: a recipe for accelerated cellular aging? Hormones (Athens). 2009 Jan-Mar;8(1):7-22.

Boscarino JA. Posttraumatic stress disorder and physical illness: results from clinical and epidemiologic studies. Ann N Y Acad Sci. 2004 Dec;1032:141-53.

Alonso-Fernandez P, De la Fuente M. Role of the Immune System in Aging and Longevity. Curr Aging Sci. 2011 Jan 14.

[15] Laugero KD, Smilowitz JT, German JB, Jarcho MR, Mendoza SP, Bales KL. Plasma omega 3 polyunsaturated fatty acid status and monounsaturated fatty acids are altered by chronic social stress and predict endocrine responses to acute stress in titi monkeys. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2011 Mar-Apr;84(3-4):71-8.

[16] Delarue J, Guillodo MP, Guillerm S, Elbaz A, Marty Y, Cledes J. Fish oil attenuates adrenergic overactivity without altering glucose metabolism during an oral glucose load in haemodialysis patients. Br J Nutr. 2008 May;99(5):1041-7.

Delarue J, Matzinger O, Binnert C, Schneiter P, Chiolero R, Tappy L. Fish oil prevents the adrenal activation elicited by mental stress in healthy men. Diabetes Metab. 2003 Jun;29(3):289-95.

[17] Delarue J, Matzinger O, Binnert C, Schneiter P, Chiolero R, Tappy L. Fish oil prevents the adrenal activation elicited by mental stress in healthy men. Diabetes Metab. 2003 Jun;29(3):289-95.

Michaeli B, Berger MM, Revelly JP, Tappy L, Chiolero R. Effects of fish oil on the neuro-endocrine responses to an endotoxin challenge in healthy volunteers. Clin Nutr. 2007 Feb;26(1):70-7.

Hamazaki T, Itomura M, Sawazaki S, Nagao Y. Anti-stress effects of DHA. Biofactors. 2000;13(1-4):41-5.

Sawazaki S, Hamazaki T, Yazawa K, Kobayashi M. The effect of docosahexaenoic acid on plasma catecholamine concentrations and glucose tolerance during long-lasting psychological stress: a double-blind placebo-controlled study. J Nutr Sci Vitaminol (Tokyo). 1999 Oct;45(5):655-65.

[18] Yehuda S, Rabinovitz S, Carasso RL, Mostofsky DI. Fatty acid mixture counters stress changes in cortisol, cholesterol, and impair learning. Int J Neurosci. 2000;101(1-4):73-87.

[19] Murphy JM, Gilman SE, Lesage A, et al. Time trends in mortality associated with depression: findings from the Stirling County study. Can J Psychiatry. 2010 Dec;55(12):776-83.

Thomson W. Lifting the shroud on depression and premature mortality: a 49-year follow-up study. J Affect Disord. 2011 Apr;130(1-2):60-5.

[20] Chang CK, Hayes RD, Perera G, et al. Life expectancy at birth for people with serious mental illness and other major disorders from a secondary mental health care case register in london. PLoS One. 2011;6(5):e19590.

[21] Available at: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/depression.htm. Accessed July 13, 2011.

[22] Garland MR, Hallahan B. Essential fatty acids and their role in conditions characterised by impulsivity. Int Rev Psychiatry. 2006 Apr;18(2):99-105.

Vines A, Delattre AM, Lima MM, et al. The role of 5-HT(1A) receptors in fish oil-mediated increased BDNF expression in the rat hippocampus and cortex: A possible antidepressant mechanism. Neuropharmacology. 2011 Jun 29.

[23] Pascoe MC, Crewther SG, Carey LM, Crewther DP. What you eat is what you are – A role for polyunsaturated fatty acids in neuroinflammation induced depression? Clin Nutr. 2011 May 27.

[24] McNamara RK, Hahn CG, Jandacek R, et al. Selective deficits in the omega-3 fatty acid docosahexaenoic acid in the postmortem orbitofrontal cortex of patients with major depressive disorder. Biol Psychiatry. 2007 Jul 1;62(1):17-24.

McNamara RK, Jandacek R, Rider T, et al. Deficits in docosahexaenoic acid and associated elevations in the metabolism of arachidonic acid and saturated fatty acids in the postmortem orbitofrontal cortex of patients with bipolar disorder. Psychiatry Res. 2008 Sep 30;160(3):285-99.

[25] Sublette ME, Hibbeln JR, Galfalvy H, Oquendo MA, Mann JJ. Omega-3 polyunsaturated essential fatty acid status as a predictor of future suicide risk. Am J Psychiatry. 2006 Jun;163(6):1100-2.

[26] Colangelo LA, He K, Whooley MA, Daviglus ML, Liu K. Higher dietary intake of long-chain omega-3 polyunsaturated fatty acids is inversely associated with depressive symptoms in women. Nutrition. 2009 Oct;25(10):1011-9.

[27] . Rondanelli M, Giacosa A, Opizzi A, et al. Effect of omega-3 fatty acids supplementation on depressive symptoms and on health-related quality of life in the treatment of elderly women with depression: a double-blind, placebo-controlled, randomized clinical trial. J Am Coll Nutr. 2010 Feb;29(1):55-64.

Freeman MP, Hibbeln JR, Silver M, et al. Omega-3 fatty acids for major depressive disorder associated with the menopausal transition: a preliminary open trial. Menopause. 2011 Mar;18(3):279-84.

Tajalizadekhoob Y, Sharifi F, Fakhrzadeh H, et al. The effect of low-dose omega 3 fatty acids on the treatment of mild to moderate depression in the elderly: a double-blind, randomized, placebo-controlled study. Eur Arch Psychiatry Clin Neurosci. 2011 Feb 12.

[28] Denollet J, Maas K, Knottnerus A, Keyzer JJ, Pop VJ. Anxiety predicted premature all-cause and cardiovascular death in a 10-year follow-up of middle-aged women. J Clin Epidemiol. 2009 Apr;62(4):452-6.

Yehuda S, Rabinovitz S, Mostofsky DI. Mixture of essential fatty acids lowers test anxiety. Nutr Neurosci. 2005 Aug;8(4):265-7.

Ross BM. Omega-3 polyunsaturated fatty acids and anxiety disorders. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2009 Nov-Dec;81(5-6):309-12.

[29] Yehuda S, Rabinovitz S, Mostofsky DI. Mixture of essential fatty acids lowers test anxiety. Nutr Neurosci. 2005 Aug;8(4):265-7.

[30] Buydens-Branchey L, Branchey M. N-3 polyunsaturated fatty acids decrease anxiety feelings in a population of substance abusers. J Clin Psychopharmacol. 2006 Dec;26(6):661-5.

[31] Isomaa B. A major health hazard: the metabolic syndrome. Life Sci. 2003 Sep 26;73(19):2395-411.

Yang CY, Peng CY, Liu YC, Chen WZ, Chiou WK. Surface anthropometric indices in obesity-related metabolic diseases and cancers. Chang Gung Med J. 2011 Jan-Feb;34(1):1-22.

Rosato V, Bosetti C, Talamini R, et al. Metabolic syndrome and the risk of breast cancer in postmenopausal women. Ann Oncol. 2011 Mar 23.

Rosato V, Tavani A, Bosetti C, et al. Metabolic syndrome and pancreatic cancer risk: a case-control study in Italy and meta-analysis. Metabolism. 2011 May 5.

Welzel TM, Graubard BI, Zeuzem S, El-Serag HB, Davila JA, McGlynn KA. Metabolic syndrome increases the risk of primary liver cancer in the United States: A study in the SEER-medicare database. Hepatology. 2011 Apr 29.

[32] Kabir M, Skurnik G, Naour N, et al. Treatment for 2 mo with n 3 polyunsaturated fatty acids reduces adiposity and some atherogenic factors but does not improve insulin sensitivity in women with type 2 diabetes: a randomized controlled study. Am J Clin Nutr. 2007 Dec;86(6):1670-9.

[33] Noel SE, Newby PK, Ordovas JM, Tucker KL. Adherence to an (n-3) fatty acid/fish intake pattern is inversely associated with metabolic syndrome among Puerto Rican adults in the Greater Boston area. J Nutr. 2010 Oct;140(10):1846-54.

Ebbesson SO, Risica PM, Ebbesson LO, Kennish JM, Tejero ME. Omega-3 fatty acids improve glucose tolerance and components of the metabolic syndrome in Alaskan Eskimos: the Alaska Siberia project. Int J Circumpolar Health. 2005 Sep;64(4):396-408.

[34] Sato A, Kawano H, Notsu T, et al. Antiobesity effect of eicosapentaenoic acid in high-fat/high-sucrose diet-induced obesity: importance of hepatic lipogenesis. Diabetes. 2010 Oct;59(10):2495-504.

[35] Kabir M, Skurnik G, Naour N, et al. Treatment for 2 mo with n 3 polyunsaturated fatty acids reduces adiposity and some atherogenic factors but does not improve insulin sensitivity in women with type 2 diabetes: a randomized controlled study. Am J Clin Nutr. 2007 Dec;86(6):1670-9.

Sneddon AA, Tsofliou F, Fyfe CL, et al. Effect of a conjugated linoleic acid and omega-3 fatty acid mixture on body composition and adiponectin. Obesity (Silver Spring). 2008 May;16(5):1019-24.

[36] Ebbesson SO, Risica PM, Ebbesson LO, Kennish JM, Tejero ME. Omega-3 fatty acids improve glucose tolerance and components of the metabolic syndrome in Alaskan Eskimos: the Alaska Siberia project. Int J Circumpolar Health. 2005 Sep;64(4):396-408.

Ramel A, Martinez A, Kiely M, Morais G, Bandarra NM, Thorsdottir I. Beneficial effects of long-chain n-3 fatty acids included in an energy-restricted diet on insulin resistance in overweight and obese European young adults. Diabetologia. 2008 Jul;51(7):1261-8.

[37] Fedor D, Kelley DS. Prevention of insulin resistance by n-3 polyunsaturated fatty acids. Curr Opin Clin Nutr Metab Care. 2009 Mar;12(2):138-46.

Kalupahana NS, Claycombe K, Newman SJ, et al. Eicosapentaenoic acid prevents and reverses insulin resistance in high-fat diet-induced obese mice via modulation of adipose tissue inflammation. J Nutr. 2010 Nov;140(11):1915-22.

[38] Geleijnse JM, Giltay EJ, Grobbee DE, Donders AR, Kok FJ. Blood pressure response to fish oil supplementation: metaregression analysis of randomized trials. J Hypertens. 2002 Aug;20(8):1493-9.

[39] Ebrahimi M, Ghayour-Mobarhan M, Rezaiean S, et al. Omega-3 fatty acid supplements improve the cardiovascular risk profile of subjects with metabolic syndrome, including markers of inflammation and auto-immunity. Acta Cardiol. 2009 Jun;64(3):321-7.

[40] Ebrahimi M, Ghayour-Mobarhan M, Rezaiean S, et al. Omega-3 fatty acid supplements improve the cardiovascular risk profile of subjects with metabolic syndrome, including markers of inflammation and auto-immunity. Acta Cardiol. 2009 Jun;64(3):321-7.

Woods MN, Wanke CA, Ling PR, et al. Effect of a dietary intervention and n-3 fatty acid supplementation on measures of serum lipid and insulin sensitivity in persons with HIV. Am J Clin Nutr. 2009 Dec;90(6):1566-78.

Jimenez-Gomez Y, Marin C, Peerez-Martinez P, et al. A low-fat, high-complex carbohydrate diet supplemented with long-chain (n-3) fatty acids alters the postprandial lipoprotein profile in patients with metabolic syndrome. J Nutr. 2010 Sep;140(9):1595-601.

[41] Fakhrzadeh H, Ghaderpanahi M, Sharifi F, et al. The effects of low dose n-3 fatty acids on serum lipid profiles and insulin resistance of the elderly: a randomized controlled clinical trial. Int J Vitam Nutr Res. 2010 Apr;80(2):107-16.

[42] Ebbesson SO, Risica PM, Ebbesson LO, Kennish JM, Tejero ME. Omega-3 fatty acids improve glucose tolerance and components of the metabolic syndrome in Alaskan Eskimos: the Alaska Siberia project. Int J Circumpolar Health. 2005 Sep;64(4):396-408.

[43] Kabir M, Skurnik G, Naour N, et al. Treatment for 2 mo with n 3 polyunsaturated fatty acids reduces adiposity and some atherogenic factors but does not improve insulin sensitivity in women with type 2 diabetes: a randomized controlled study. Am J Clin Nutr. 2007 Dec;86(6):1670-9.

[44] de Lorgeril M, Salen P, Martin JL, Monjaud I, Boucher P, Mamelle N. Mediterranean dietary pattern in a randomized trial: prolonged survival and possible reduced cancer rate. Arch Intern Med. 1998 Jun 8;158(11):1181-7.

[45] de Lorgeril M, Salen P, Martin JL, Monjaud I, Boucher P, Mamelle N. Mediterranean dietary pattern in a randomized trial: prolonged survival and possible reduced cancer rate. Arch Intern Med. 1998 Jun 8;158(11):1181-7.

[46] Cockbain AJ, Toogood GJ, Hull MA. Omega-3 polyunsaturated fatty acids for the treatment and prevention of colorectal cancer. Gut. 2011 Apr 13.

[47] Anti M, Armelao F, Marra G, et al. Effects of different doses of fish oil on rectal cell proliferation in patients with sporadic colonic adenomas. Gastroenterology. 1994 Dec;107(6):1709-18.

Huang YC, Jessup JM, Forse RA, et al. n-3 fatty acids decrease colonic epithelial cell proliferation in high-risk bowel mucosa. Lipids. 1996 Mar;31 Suppl:S313-7.

[48] Anti M, Armelao F, Marra G, et al. Effects of different doses of fish oil on rectal cell proliferation in patients with sporadic colonic adenomas. Gastroenterology. 1994 Dec;107(6):1709-18.

Courtney ED, Matthews S, Finlayson C, et al. Eicosapentaenoic acid (EPA) reduces crypt cell proliferation and increases apoptosis in normal colonic mucosa in subjects with a history of colorectal adenomas. Int J Colorectal Dis. 2007 Jul;22(7):765-76.

[49] West NJ, Clark SK, Phillips RK, et al. Eicosapentaenoic acid reduces rectal polyp number and size in familial adenomatous polyposis. Gut. 2010 Jul;59(7):918-25.

[50] Lou YR, Peng QY, Li T, et al. Effects of high-fat diets rich in either omega-3 or omega-6 fatty acids on UVB-induced skin carcinogenesis in SKH-1 mice. Carcinogenesis. 2011 Jul;32(7):1078-84.

[51] Lou YR, Peng QY, Li T, et al. Effects of high-fat diets rich in either omega-3 or omega-6 fatty acids on UVB-induced skin carcinogenesis in SKH-1 mice. Carcinogenesis. 2011 Jul;32(7):1078-84.

Pilkington SM, Watson RE, Nicolaou A, Rhodes LE. Omega-3 polyunsaturated fatty acids: photoprotective macronutrients. Exp Dermatol. 2011 Jul;20(7):537-43.

[52] Rhodes LE, Shahbakhti H, Azurdia RM, et al. Effect of eicosapentaenoic acid, an omega-3 polyunsaturated fatty acid, on UVR-related cancer risk in humans. An assessment of early genotoxic markers. Carcinogenesis. 2003 May;24(5):919-25.

[53] Norrish AE, Skeaff CM, Arribas GL, Sharpe SJ, Jackson RT. Prostate cancer risk and consumption of fish oils: a dietary biomarker-based case-control study. Br J Cancer. 1999 Dec;81(7):1238-42.

[54] Friedrichs W, Ruparel SB, Marciniak RA, Degraffenried L. Omega-3 fatty acid inhibition of prostate cancer progression to hormone independence is associated with suppression of mTOR signaling and androgen receptor expression. Nutr Cancer. 2011 Jun 10:1-7.

[55] Goodstine SL, Zheng T, Holford TR, et al. Dietary (n-3)/(n-6) fatty acid ratio: possible relationship to premenopausal but not postmenopausal breast cancer risk in U.S. women. J Nutr. 2003 May;133(5):1409-14.

[56] Patterson RE, Flatt SW, Newman VA, et al. Marine fatty acid intake is associated with breast cancer prognosis. J Nutr. 2011 Feb;141(2):201-6.

[57] Yee LD, Lester JL, Cole RM, et al. Omega-3 fatty acid supplements in women at high risk of breast cancer have dose-dependent effects on breast adipose tissue fatty acid composition. Am J Clin Nutr. 2010 May;91(5):1185-94.

[58] Available at: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/osteoporosis.htm. Accessed July 13, 2011.

[59] Marks R. Hip fracture epidemiological trends, outcomes, and risk factors, 1970-2009. Int J Gen Med. 2010;3:1-17.

Shortt NL, Robinson CM. Mortality after low-energy fractures in patients aged at least 45 years old. J Orthop Trauma. 2005 Jul;19(6):396-400.

Leboime A, Confavreux CB, Mehsen N, Paccou J, David C, Roux C. Osteoporosis and mortality. Joint Bone Spine. 2010 Dec;77 Suppl 2:S107-12.

[60] Available at: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/osteoporosis.htm. Accessed July 13, 2011.

Marks R. Hip fracture epidemiological trends, outcomes, and risk factors, 1970-2009. Int J Gen Med. 2010;3:1-17.

Shortt NL, Robinson CM. Mortality after low-energy fractures in patients aged at least 45 years old. J Orthop Trauma. 2005 Jul;19(6):396-400.

Leboime A, Confavreux CB, Mehsen N, Paccou J, David C, Roux C. Osteoporosis and mortality. Joint Bone Spine. 2010 Dec;77 Suppl 2:S107-12.

Farina EK, Kiel DP, Roubenoff R, Schaefer EJ, Cupples LA, Tucker KL. Protective effects of fish intake and interactive effects of long-chain polyunsaturated fatty acid intakes on hip bone mineral density in older adults: the Framingham Osteoporosis Study. Am J Clin Nutr. 2011 May;93(5):1142-51.

Fernandes G, Bhattacharya A, Rahman M, Zaman K, Banu J. Effects of n-3 fatty acids on autoimmunity and osteoporosis. Front Biosci. 2008;13:4015-20.

Kruger MC, Coetzer H, de Winter R, Gericke G, van Papendorp DH. Calcium, gamma-linolenic acid and eicosapentaenoic acid supplementation in senile osteoporosis. Aging (Milano). 1998 Oct;10(5):385-94.

Maggio M, Artoni A, Lauretani F, et al. The impact of omega-3 fatty acids on osteoporosis. Curr Pharm Des. 2009;15(36):4157-64.

Rahman MM, Bhattacharya A, Fernandes G. Docosahexaenoic acid is more potent inhibitor of osteoclast differentiation in RAW 264.7 cells than eicosapentaenoic acid. J Cell Physiol. 2008 Jan;214(1):201-9.

Salari P, Rezaie A, Larijani B, Abdollahi M. A systematic review of the impact of n-3 fatty acids in bone health and osteoporosis. Med Sci Monit. 2008 Mar;14(3):RA37-44.

Salari Sharif P, Asalforoush M, Ameri F, Larijani B, Abdollahi M. The effect of n-3 fatty acids on bone biomarkers in Iranian postmenopausal osteoporotic women: a randomized clinical trial. Age (Dordr). 2010 Jun;32(2):179-86.

[61] Alvarez GG, Schulzer M, Jung D, Fitzgerald JM. A systematic review of risk factors associated with near-fatal and fatal asthma. Can Respir J. 2005 Jul-Aug;12(5):265-70.

[62] Alvarez GG, Schulzer M, Jung D, Fitzgerald JM. A systematic review of risk factors associated with near-fatal and fatal asthma. Can Respir J. 2005 Jul-Aug;12(5):265-70.

Shahar E, Folsom AR, Melnick SL, et al. Dietary n-3 polyunsaturated fatty acids and smoking-related chronic obstructive pulmonary disease. Atherosclerosis Risk in Communities Study Investigators. N Engl J Med. 1994 Jul 28;331(4):228-33.

Shahar E, Boland LL, Folsom AR, Tockman MS, McGovern PG, Eckfeldt JH. Docosahexaenoic acid and smoking-related chronic obstructive pulmonary disease. The Atherosclerosis Risk in Communities Study Investigators. Am J Respir Crit Care Med. 1999 Jun;159(6):1780-5.

Simopoulos AP. Essential fatty acids in health and chronic disease. Am J Clin Nutr. 1999 Sep;70(3 Suppl):560S-69S.

Schwartz J. Role of polyunsaturated fatty acids in lung disease. Am J Clin Nutr. 2000 Jan;71(1 Suppl):393S-6S.

Matsuyama W, Mitsuyama H, Watanabe M, et al. Effects of omega-3 polyunsaturated fatty acids on inflammatory markers in COPD. Chest. 2005 Dec;128(6):3817-27.

Mickleborough TD, Rundell KW. Dietary polyunsaturated fatty acids in asthma- and exercise-induced bronchoconstriction. Eur J Clin Nutr. 2005 Dec;59(12):1335-46.

Pontes-Arruda A, Demichele S, Seth A, Singer P. The use of an inflammation-modulating diet in patients with acute lung injury or acute respiratory distress syndrome: a meta-analysis of outcome data. JPEN J Parenter Enteral Nutr. 2008 Nov-Dec;32(6):596-605.

Surette ME, Stull D, Lindemann J. The impact of a medical food containing gammalinolenic and eicosapentaenoic acids on asthma management and the quality of life of adult asthma patients. Curr Med Res Opin. 2008 Feb;24(2):559-67.

Schnappinger M, Sausenthaler S, Linseisen J, Hauner H, Heinrich J. Fish consumption, allergic sensitisation and allergic diseases in adults. Ann Nutr Metab. 2009;54(1):67-74.

Hirayama F, Lee AH, Binns CW, Hiramatsu N, Mori M, Nishimura K. Dietary intake of isoflavones and polyunsaturated fatty acids associated with lung function, breathlessness and the prevalence of chronic obstructive pulmonary disease: possible protective effect of traditional Japanese diet. Mol Nutr Food Res. 2010 Jul;54(7):909-17.

[63] Available at: http://www.cdc.gov/nchs/fastats/kidbladd.htm. Accessed July 13, 2011.

[64] Friedman AN. Omega-3 fatty acid supplementation in advanced kidney disease. Semin Dial. 2010 Jul-Aug;23(4):396-400.

Gopinath B, Harris DC, Flood VM, Burlutsky G, Mitchell P. Consumption of long-chain n-3 PUFA, alpha-linolenic acid and fish is associated with the prevalence of chronic kidney disease. Br J Nutr. 2011 May;105(9):1361-8.

An WS, Kim HJ, Cho KH, Vaziri ND. Omega-3 fatty acid supplementation attenuates oxidative stress, inflammation, and tubulointerstitial fibrosis in the remnant kidney. Am J Physiol Renal Physiol. 2009 Oct;297(4):F895-903.

Lauretani F, Maggio M, Pizzarelli F, et al. Omega-3 and renal function in older adults. Curr Pharm Des. 2009;15(36):4149-56.

[65] Gopinath B, Harris DC, Flood VM, Burlutsky G, Mitchell P. Consumption of long-chain n-3 PUFA, alpha-linolenic acid and fish is associated with the prevalence of chronic kidney disease. Br J Nutr. 2011 May;105(9):1361-8.

[66] Alexander JW, Goodman HR, Succop P, et al. Influence of long chain polyunsaturated fatty acids and ornithine concentrations on complications after renal transplant. Exp Clin Transplant. 2008 Jun;6(2):118-26.

[67] Hassan KS, Hassan SK, Hijazi EG, Khazim KO. Effects of omega-3 on lipid profile and inflammation markers in peritoneal dialysis patients. Ren Fail. 2010;32(9):1031-5.

[68] Bowden RG, Wilson RL, Deike E, Gentile M. Fish oil supplementation lowers C-reactive protein levels independent of triglyceride reduction in patients with end-stage renal disease. Nutr Clin Pract. 2009 Aug-Sep;24(4):508-12.

Bouzidi N, Mekki K, Boukaddoum A, Dida N, Kaddous A, Bouchenak M. Effects of omega-3 polyunsaturated fatty-acid supplementation on redox status in chronic renal failure patients with dyslipidemia. J Ren Nutr. 2010 Sep;20(5):321-8.

[69] Wong CY, Yiu KH, Li SW, et al. Fish-oil supplement has neutral effects on vascular and metabolic function but improves renal function in patients with Type 2 diabetes mellitus. Diabet Med. 2010 Jan;27(1):54-60.

[70] Masterton GS, Plevris JN, Hayes PC. Review article: omega-3 fatty acids – a promising novel therapy for non-alcoholic fatty liver disease. Aliment Pharmacol Ther. 2010 Apr;31(7):679-92.

Ong JP, Pitts A, Younossi ZM. Increased overall mortality and liver-related mortality in non-alcoholic fatty liver disease. J Hepatol. 2008 Oct;49(4):608-12.

Molendi-Coste O, Legry V, Leclercq IA. Dietary lipids and NAFLD: suggestions for improved nutrition. Acta Gastroenterol Belg. 2010 Oct-Dec;73(4):431-6.

[71] Oya J, Nakagami T, Sasaki S, et al. Intake of n-3 polyunsaturated fatty acids and non-alcoholic fatty liver disease: a cross-sectional study in Japanese men and women. Eur J Clin Nutr. 2010 Oct;64(10):1179-85.

[72] Shapiro H, Tehilla M, Attal-Singer J, Bruck R, Luzzatti R, Singer P. The therapeutic potential of long-chain omega-3 fatty acids in nonalcoholic fatty liver disease. Clin Nutr. 2011 Feb;30(1):6-19.

[73] Oya J, Nakagami T, Sasaki S, et al. Intake of n-3 polyunsaturated fatty acids and non-alcoholic fatty liver disease: a cross-sectional study in Japanese men and women. Eur J Clin Nutr. 2010 Oct;64(10):1179-85.

[74] Hatzitolios A, Savopoulos C, Lazaraki G, et al. Efficacy of omega-3 fatty acids, atorvastatin and orlistat in non-alcoholic fatty liver disease with dyslipidemia. Indian J Gastroenterol. 2004 Jul-Aug;23(4):131-4.

Capanni M, Calella F, Biagini MR, et al. Prolonged n-3 polyunsaturated fatty acid supplementation ameliorates hepatic steatosis in patients with non-alcoholic fatty liver disease: a pilot study. Aliment Pharmacol Ther. 2006 Apr 15;23(8):1143-51.

Sofi F, Giangrandi I, Cesari F, et al. Effects of a 1-year dietary intervention with n-3 polyunsaturated fatty acid-enriched olive oil on non-alcoholic fatty liver disease patients: a preliminary study. Int J Food Sci Nutr. 2010 Dec;61(8):792-802.

[75] . Leon H, Shibata MC, Sivakumaran S, Dorgan M, Chatterley T, Tsuyuki RT. Effect of fish oil on arrhythmias and mortality: systematic review. BMJ. 2008;337:a2931.

Zhao YT, Chen Q, Sun YX, et al. Prevention of sudden cardiac death with omega-3 fatty acids in patients with coronary heart disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Ann Med. 2009;41(4):301-10.

[76] Zhao YT, Chen Q, Sun YX, et al. Prevention of sudden cardiac death with omega-3 fatty acids in patients with coronary heart disease: a meta-analysis of randomized controlled trials. Ann Med. 2009;41(4):301-10.

Marik PE, Varon J. Omega-3 dietary supplements and the risk of cardiovascular events: a systematic review. Clin Cardiol. 2009 Jul;32(7):365-72.

[77] Marik PE, Varon J. Omega-3 dietary supplements and the risk of cardiovascular events: a systematic review. Clin Cardiol. 2009 Jul;32(7):365-72.

[78] Macchia A, Monte S, Pellegrini F, et al. Omega-3 fatty acid supplementation reduces one-year risk of atrial fibrillation in patients hospitalized with myocardial infarction. Eur J Clin Pharmacol. 2008 Jun;64(6):627-34.

[79] Sanchez-Villegas A, Henriquez P, Figueiras A, Ortuno F, Lahortiga F, Martinez-Gonzalez MA. Long chain omega-3 fatty acids intake, fish consumption and mental disorders in the SUN cohort study. Eur J Nutr. 2007 Sep;46(6):337-46.

[80] Macchia A, Monte S, Pellegrini F, et al. Omega-3 fatty acid supplementation reduces one-year risk of atrial fibrillation in patients hospitalized with myocardial infarction. Eur J Clin Pharmacol. 2008 Jun;64(6):627-34.

Lee SH, Shin MJ, Kim JS, et al. Blood eicosapentaenoic acid and docosahexaenoic acid as predictors of all-cause mortality in patients with acute myocardial infarction–data from Infarction Prognosis Study (IPS) Registry. Circ J. 2009 Dec;73(12):2250-7.

[81] Pottala JV, Garg S, Cohen BE, Whooley MA, Harris WS. Blood eicosapentaenoic and docosahexaenoic acids predict all-cause mortality in patients with stable coronary heart disease: the Heart and Soul study. Circ Cardiovasc Qual Outcomes. 2010 Jul;3(4):406-12.

[82] Patterson RE, Flatt SW, Newman VA, et al. Marine fatty acid intake is associated with breast cancer prognosis. J Nutr. 2011 Feb;141(2):201-6.

[83] Hamazaki K, Terashima Y, Itomura M, et al. Docosahexaenoic acid is an independent predictor of all-cause mortality in hemodialysis patients. Am J Nephrol. 2011;33(2):105-10.

[84] Gopinath B, Buyken AE, Flood VM, Empson M, Rochtchina E, Mitchell P. Consumption of polyunsaturated fatty acids, fish, and nuts and risk of inflammatory disease mortality. Am J Clin Nutr. 2011 May;93(5):1073-9.

[85] Einvik G, Klemsdal TO, Sandvik L, Hjerkinn EM. A randomized clinical trial on n-3 polyunsaturated fatty acids supplementation and all-cause mortality in elderly men at high cardiovascular risk. Eur J Cardiovasc Prev Rehabil. 2010 Oct;17(5):588-92.

[86] Plotnikoff GA. Food as medicine–cost-effective health care? The example of omega-3 fatty acids. Minn Med. 2003 Nov;86(11):41-5.

Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
Tags : Cukrzyca, Depresja i stres, Kwasy tłuszczowe omega-3, Miażdżyca, Nadciśnienie, Nowotwory, Odmładzanie i aktywacja genów młodości, Serce i układ krążenia, Stawy
Posted in: Kwasy tłuszczowe Omega-3, Nowotwory, Odmładzanie i aktywacja genów młodości, Cukrzyca, Depresja i stres, Serce i układ krążenia, Miażdżyca, Nadciśnienie, Stawy

Powiązane artykuły