1. Strona główna
  2. Home
  3. Blog
  4. Prostata
  5. Czy soja jest bezpieczna? Obalamy mity na temat tego potężnego składnika odżywczego

Czy soja jest bezpieczna? Obalamy mity na temat tego potężnego składnika odżywczego

4418 Views Posted on: 2021-12-12
Posted by: Ireneusz Adamczyk

Is Soy SafeNie często zdarza się, aby jakiś składnik odżywczy zyskał tak szybką akceptację i wywołał tak wiele kontrowersji, jak to ma miejsce w przypadku soi. W 19991,2 roku FDA zaakceptowała soję jako środek spożywczy, co spotkało się z głośnym sprzeciwem części społeczeństwa stanowiącej wąski segment przemysłu spożywczego zaniepokojony potencjalnymi zyskami konkurencji zajmującej się uprawą i sprzedażą soi.3

Dzięki wysiłkom przeciwników soi, rozgorzała dyskusja na temat jej rzeczywistego wpływu na zdrowie. W obiegu krąży obecnie ogromna ilość nieprawdziwych informacji na temat soi. Zamiast cieszyć się szeroką gamą korzyści zdrowotnych wynikających ze spożywania soi, wiele starzejących się osób niepotrzebnie obawia się spożywania produktów sojowych.

Dobrą wiadomością jest fakt, że popularność i „kontrowersje” wokół soi zaowocowały licznymi badaniami klinicznymi i analizami, które dały początek bogatej literaturze naukowej potwierdzającej prozdrowotny potencjał soi.

W tym artykule opowiemy, w jaki sposób soja stała się przedmiotem kontrowersji i dlaczego nie powinna nim być. Zaprezentujemy najnowsze odkrycia dotyczące soi i jej składników, w tym izoflawonów i białka sojowego. Opowiemy też, jak zaledwie 15-20 gramów soi dziennie (lub 50-90 mg izoflawonów sojowych) może działać już na poziomie komórkowym, zapewniając potężną obronę przed chorobami układu krążenia, licznymi rodzajami nowotworów, osteoporozą i objawami menopauzy.4

Soja i estrogen: Prawdziwa historia

Soy and Estrogen: The Real StoryW centrum kontrowersji wokół soi znajduje się „estrogenowy” profil molekularny niektórych związków na bazie soi – oraz to, czy zwiększają one ryzyko niektórych nowotworów hormonozależnych i innych niepożądanych skutków związanych z brakiem równowagi hormonalnej.

Soja zawiera przeciwutleniające polifenole (związki roślinne) znane jako izoflawony. Izoflawony są uważane za „fitoestrogeny” lub „estrogeny dietetyczne” ze względu na ich molekularne podobieństwo do estrogenu jako estradiolu (17-β-estradiol) - żeńskiego hormonu płciowego. Zdolność izoflawonów do „naśladowania” niektórych działań estrogenu skłoniła wielu lekarzy i naukowców do scharakteryzowania izoflawonów jako „słabych estrogenów”.

Według dr. Marka F. McCarty'ego, uznanego na całym świecie eksperta w dziedzinie izoflawonów sojowych, obawy te nie są uzasadnione.5 Zrozumienie tego, jak organizm reaguje na estrogen (i związki estrogenopodobne) pomaga wyjaśnić dlaczego obawy te są nie uzasadnione.

Estrogen, poprzez obecność receptorów estrogenowych, oddziałuje bezpośrednio na komórki. Do niedawna znany był tylko jeden receptor - obecnie nazywany receptorem estrogenowym alfa lub ER-alfa. Nadekspresja ER-alfa powiązana jest z różnymi nowotworami u ludzi, w tym z nowotworem piersi i jajników, nowotworem endometrium i nowotworem jelit.6-9

Soy and Estrogen: The Real StoryPod koniec lat 90-tych5,10 odkryto drugi receptor estrogenowy, obecnie znany jako ER-beta. Ekspresja tego receptora wydaje się przeciwdziałać wielu rakotwórczym działaniom ER-alfa.10

Jak wskazuje dr McCarty, genisteina, jeden z izoflawonów najobficiej występujących w soi, jest bardzo silnym aktywatorem ER-beta. Krytycy soi uważają jednak działanie izoflawonów na receptory estrogenowe jako źródło obaw, nie zdając sobie sprawy z tego, że w organizmie istnieje więcej niż jeden typ receptorów estrogenowych i że wywierają one bardzo różne efekty.

Ten wysoce selektywny sposób działania wyjaśnia, dlaczego izoflawony sojowe promują korzystne działanie estrogenopodobne w tkankach, w których dominuje receptor ER-beta, ale nie wywołują szkodliwych skutków w tkankach, jak to ma miejsce przy stosowaniu konwencjonalnej estrogenowej terapii zastępczej, gdzie dominuje receptor ER-alfa.

Wykazano, że izoflawony sojowe wywierają pozytywny wpływ na kości, śródbłonek naczyniowy (wyściółka naczyń krwionośnych) i komórki piersi bez negatywnego wpływu na te i inne tkanki, takie jak wątroba i macica, gdzie zaobserwowano skutki uboczne terapii estrogenowej.5 W rzeczywistości, w tkance piersi zawierającej oba typy receptorów estrogenowych, obecnie już wiadomo, że ER-beta wywiera hamujący wpływ na proliferację komórek stymulowaną przez estrogen w miejscach ER-alfa, zmniejszając tym samym ryzyko raka piersi.10 Ta równowaga pomaga wyjaśnić, dlaczego izoflawony sojowe nie zwiększają ryzyka raka piersi pomimo ich podobnej do estrogenów aktywności.5

Dziesiątki populacyjnych badań epidemiologicznych dokumentują szeroki wachlarz korzyści zdrowotnych związanych z dietą bogatą w soję.11-13 Diety bogate w izoflawony sojowe wiążą się z niższymi wskaźnikami chorób układu krążenia, osteoporozy, nowotworów i powikłań związanych z otyłością, takich jak cukrzyca typu 2.14-16

Soy and Estrogen: The Real StoryIzoflawony sojowe, dzięki ich wpływowi na syntazę tlenku azotu (NOS) działają rozluźniająco na naczynia krwionośne i wykazują także silne działanie antyoksydacyjne. To wyjaśniają ich potencjał w leczeniu i profilaktyce nadciśnienia tętniczego i udaru mózgu.11,17 Działając poprzez jeszcze inny odrębny mechanizm, izoflawony modulują sygnalizację w szlakach kontrolujących interakcję stresu oksydacyjnego ze stanem zapalnym, prowadząc do podregulowania genów odpowiedzialnych za detoksykację i działanie antyoksydacyjne.18

Łączna ilość dowodów potwierdzających korzyści zdrowotne soi doprowadziła do niezwykłej decyzji podjętej przez FDA w roku 1991 o zatwierdzeniu informacji dotyczącej korzyści zdrowotnych na etykietach dla produktów spożywczych zawierających 25 gramów białka sojowego w zapobieganiu chorobie wieńcowej serca.14 Ta informacja dotycząca korzyści zdrowotnych soi poparta została wieloma badaniami klinicznymi, a także danymi epidemiologicznymi wykazującymi, że wysokie spożycie izoflawonu sojowego może obniżyć poziom cholesterolu LDL, hamować cytokiny prozapalne, zmniejszać białka adhezyjne komórek, hamować agregację płytek krwi i poprawiać reaktywność naczyń krwionośnych.19 W oparciu o te dane wiele krajów na całym świecie w podobny sposób promuje produkty sojowe.10

Dr Mark Messina, znany ekspert ds. soi z Wydziału Żywienia Szkoły Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Loma Linda, podsumował niezwykłe korzyści soi i przedstawiał szczegółowe zalecenia dotyczące optymalnego spożycia soi. W oparciu o całość dostępnych danych i praktycznych standardów żywieniowych, Messina sugeruje, że starzejące się osoby powinny spożywać 15-20 gramów soi dziennie, w tym 50-90 mg izoflawonów. Te zalecenia stosowane są przez innych badaczy na całym świecie.20 Messina dodaje, że spożycie 25 gramów białka sojowego dziennie może być wykorzystane do obniżenia poziomu cholesterolu.

Ochrona przed chorobami układu krążenia

Protection from Cardiovascular DiseaseProdukty sojowe, zarówno izolaty białka sojowego, jak i izoflawony sojowe, wywierają niezwykle korzystny wpływ na układ krążenia. Wczesne badania z udziałem ludzi wykazały, że długoterminowe spożywanie białka sojowego bogatego w izoflawony może poprawić profile lipidowe krwi, przynajmniej częściowo poprzez zwiększenie ekspresji cząsteczek receptorowych, które wychwytują cholesterol LDL.21 Wykazano ponadto, że białko sojowe i izoflawony obniżają poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów. W niektórych badaniach wykazano także wzrost korzystnego cholesterolu HDL.22,23 Wraz z kwasem fitowym - innym składnikiem zawartym w soi - izoflawony sojowe znacznie obniżają poziom homocysteiny i pozytywnie wpływają na inne biomarkery ryzyka chorób układu krążenia.24-27

Te korzystne działania soi możliwe są dzięki wielu mechanizmom działania.28,29 Różne składniki zawarte w soi korzystnie regulują ekspresję wielu genów, w tym tych zaangażowanych w:

  • Przetwarzanie cholesterolu i innych lipidów.
  • Syntezę i degradację cząsteczek cholesterolu.
  • Wydajne wykorzystanie adenozynotrójfosforanu lub ATP, podstawowej jednostki energii organizmu.30

Efekty te są korzystne zarówno dla osób młodszych i starszych, dla kobiet i mężczyzn, dla osób z nadwagą i wagą prawidłową.31-34

Po ujawnieniu kluczowej roli stanu zapalnego w chorobach układu krążenia, naukowcy zainteresowali się tym, jak spożycie soi może wpływać na proces zapalny.28 Zaobserwowano, że u kobiet po menopauzie z zespołem metabolicznym, krótkotrwałe spożywanie soi zmniejszało niektóre markery stanu zapalnego, zwiększając jednocześnie poziom tlenku azotu rozluźniającego naczynia krwionośne. Zaobserwowano ponadto ogólną redukcję objawów zespołu metabolicznego.35,36 Białko sojowe zwiększa również aktywność paraoksonazy 1 (PON1), naturalnego związku przeciwutleniającego znajdującego się w cholesterolu HDL, który zapobiega zapalnemu utlenianiu cholesterolu.37 W modelu przedklinicznym genisteina hamowała kompleks kontroli stanu zapalnego zwany jądrowym czynnikiem kappaB (NF-kB) i zmniejszała ekspresję cząsteczki niezbędnej do wytwarzania blaszek miażdżycowych.38

Co musisz wiedzieć: SOJA
  • WHAT YOU NEED TO KNOW: SOYBiałko sojowe i izoflawony zapewniają wszechstronne korzyści zdrowotne dzięki multimodalnym i uzupełniającym się mechanizmom działania.
  • Działają na różnych szlakach, blokując utlenianie, redukując stany zapalne i korzystnie regulując ekspresję genów.
  • Izoflawony sojowe w szczególności działają jako związki estrogenopodobne w niezliczonych tkankach, głównie podregulowując estrogenowe receptory beta związane z pozytywnymi działaniami, takimi jak hamowanie nowotworów i poprawa funkcji układu krążenia.
  • Efekty te zapewniają multimodalną ochronę przed chorobami układu krążenia, nowotworami, otyłością, cukrzycą, osteoporozą i wieloma innymi stanami związanymi ze starzeniem się lub złymi nawykami żywieniowymi.
  • Agresywna kampania przeciwko soi z końca lat 90-tych spowodowała wzmożoną analizę naukową, która od tego czasu ujawniła jeszcze większe korzyści zdrowotne płynące z soi, niż początkowo sądzono.
  • Dieta zawierająca zróżnicowane źródła białka, w tym znaczne ilości izoflawonów sojowych i sojowych, jest zarówno bezpieczna, jak też skuteczna w zapobieganiu chorobom zwyrodnieniowym.

Innym czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca lub udar, jest tendencja płytek krwi do agregacji, w efekcie czego powstają skrzepy, które mogą utrudniać przepływ krwi. Agregacja płytek krwi jest złożonym, wieloetapowym procesem obejmującym wiele cząsteczek sygnalizacyjnych – a izoflawony sojowe działają w celu zmniejszenia gęstości ważnych receptorów jednej z takich cząsteczek - tromboksanu A2 - wprost proporcjonalnie do stężenia izoflawonu we krwi.39 Tromboksan odgrywa kluczową rolę w tworzeniu się potencjalnie śmiertelnych skrzepów krwi.

SOYKrótkie peptydy (fragmenty białka) w białkach sojowych hamują działanie enzymu konwertującego angiotensynę (ACE), pomagając w ten sposób bezpiecznie obniżyć ciśnienie krwi.40 Genisteina hamuje uwalnianie wapnia w komórkach mięśni gładkich naczyń krwionośnych i pomaga zapobiegać ich zwężaniu.41 Działanie to naśladuje działanie wielu dostępnych na receptę leków stosowanych przy nadciśnieniu. Dzięki bezpośredniemu wpływowi tych działań na syntezę tlenku azotu i inne czynniki wpływające na zdrowie śródbłonka,  produkty sojowe zapewniają dodatkowe korzyści dla zdrowia naczyń krwionośnych.42,43

Kilka badań nad wpływem składników odżywczych zarówno na zwierzęta jak i ludzi, wykazuje ponadto, że spożywanie białka sojowego, poza korzystnym wpływem na profil lipidowy redukuje także wagę i zmniejsza ilość tłuszczu.44
Ostatnio wykazano, że dodanie do soi mieszanki prebiotyków znacznie zwiększa jej wpływ na profil lipidowy krwi.45 Badanie to przeprowadzono na grupie osób dorosłych z wysokim poziomem lipidów. Badanie oparło się na fakcie, że bakterie jelitowe mogą metabolizować składniki soi w celu wytworzenia ekwolu - silnego związku obniżającego poziom lipidów, z którego wytworzeniem organizmy wielu dorosłych osób mają problemy. U osób w grupie stosującej prebiotyk i soję zaobserwowano znaczną poprawę profilu lipidowego, której nie zaobserwowano, gdy uczestnicy badania przyjmowali sam prebiotyk lub samą soję.

Zwalczanie zespołu metabolicznego

Combating Metabolic SyndromeEpidemie otyłości i cukrzycy typu 2, z którymi mamy obecnie do czynienia, zwiększają ogólne ryzyko chorób układu krążenia i innych powikłań metabolicznych. Składniki odżywcze zawarte w soi mają bezpośredni wpływ na kilka parametrów, które są nieprawidłowe w rozwoju zespołu metabolicznego. Na przykład, białka sojowe obniżają poziom lipidów, poprawiają czynność nerek i zmniejszają utratę białka w moczu u diabetyków typu 2 z chorobą nerek.46,47

Białko sojowe w połączeniu z izoflawonami sojowymi poprawia kontrolę poziomu cukru we krwi, zmniejsza insulinooporność i obniża poziom lipidów w surowicy u pacjentów z cukrzycą. Obniża ponadto poziom CRP w surowicy i przywraca prawidłowe profile lipidowe.48-51 Włączenie soi do diety może zatem ograniczyć objawy zespołu metabolicznego u dorosłych.36

W grupie osób otyłych ze zdiagnozowaną cukrzycą typu 2 zastąpienie białka pochodzenia zwierzęcego białkiem sojowym poprawiło poziom hemoglobiny A1c (miara długoterminowej kontroli poziomu cukru we krwi), zmniejszyło zależność od leków obniżających poziom glukozy, obniżyło poziom CRP i wywołało znaczną utratę wagi.52 Izoflawony sojowe, w szczególności daidzeina, mogą wzmacniać ekspresję genów ważnego metabolicznego białka regulacyjnego PPARgamma, które pomaga komórkom wchłaniać i wykorzystywać glukozę.53

Zastąpienie białek pochodzenia zwierzęcego posiłkami na bazie soi może obniżyć wagę i masę tłuszczu, zmniejszając jednocześnie poziom cholesterolu LDL znacznie bardziej, niż można by oczekiwać przy samej utracie wagi. Może ponadto poprawić skład ciała, zwiększając stosunek beztłuszczowej masy ciała do tłuszczu.54 ,55 Szczególnie interesujący jest fakt, że spożycie produktów sojowych i izoflawonów było bezpośrednio związane z niższym ryzykiem zachorowania na cukrzycę typu 2 w grupie kobiet z nadwagą!56

Wzmocnienie starzejących się kości

Strength for Aging BonesSpecyficzny związek pomiędzy osteoporozą, która wiąże się z utratą wapnia ze starzejących się kości, a miażdżycą, która wiąże się z odkładaniem wapnia w starzejących się naczyniach krwionośnych, nagle staje się całkiem jasny ponieważ zaangażowane są tu komórkowe cząsteczki sygnałowe znane jako mediatory stanu zapalnego.57

Potwierdzono wpływ produktów sojowych na redukcję markerów stanu zapalnego i zapobieganie miażdżycy. Wydaje się więc że mogą one również pomagać w zapobieganiu osteoporozie. Izoflawony sojowe mają zdolność zakłócania produkcji „uniwersalnej” cytokiny zapalnej, interleukiny-6 (IL-6).58 Poziom IL-6 wzrasta wraz z wiekiem, szczególnie po menopauzie i andropauzie, co odpowiada spadkowi poziomu hormonów płciowych. Taki wzrost IL-6 związany jest z wieloma przewlekłymi stanami, w tym osteoporozą występującymi wraz ze starzeniem się.58

Badania z udziałem zwierząt wykazują, że ekstrakty sojowe i oczyszczona genisteina modulują ekspresję genów w tkance kostnej, działając poprzez różne mechanizmy.

Blokując produkcję IL-6, wraz z wieloma innymi szlakami, soja chroni przed związaną z wiekiem utratą masy kostnej (resorpcją).59 Badania z udziałem zwierząt wykazują, że ekstrakty sojowe i oczyszczona genisteina działają poprzez różne mechanizmy, aby modulować ekspresję genów w tkance kostnej. Dzięki zmniejszeniu aktywności wielu szlaków zapalnych można zaobserwować ponadto korzystne trójwymiarowe zmiany w strukturze kości.60,61

U ludzi efekty zastosowania soi są równie spektakularne. Suplementacja izoflawonem sojowym zmniejsza resorpcję kości u kobiet po menopauzie.62,63 Rok suplementacji białkiem sojowym zwiększył ponadto tworzenie nowych kości.64 Połączenie zwiększonego tworzenia nowych kości i zmniejszonej resorpcji kości może pomóc zachować prawidłową gęstość mineralną kości, głównego markera postępu osteoporozy.65 Warto zauważyć, że efekt ten nie ogranicza się do kobiet po menopauzie. Badanie przeprowadzone w roku 2008 wykazało pozytywną zmianę gęstości mineralnej kości również u młodszych kobiet. Izoflawony sojowe działają zatem również zapobiegawczo i chronią przed osteoporozą.66

Te pozytywne działania można przypisać estrogenopodobnym właściwościom izoflawonów, co jest zresztą potwierdzone zarówno w wielu dużych badaniach epidemiologicznych jak też w mniejszych próbach klinicznych i badaniach laboratoryjnych.16 Wbrew wcześniejszym obawom wyrażanym przez niektórych badaczy i krytyków, izoflawony sojowe nie powodują zmian w tkance piersi ani nie modyfikują gęstości piersi widocznej podczas mammografii. Mogą one natomiast realnie pomóc w zmniejszeniu choroby włóknisto-torbielowatej piersi.67,68

KONTROWERSJE WOKÓŁ SOI: ODDZIELANIE MITÓW OD FAKTÓW

THE SOY “CONTROVERSY”: SEPARATING MYTH FROM FACTStosunkowo niewielka grupa zdeklarowanych krytyków soi podsyciła debatę na temat bezpieczeństwa produktów sojowych. Wielu z tych krytyków ma powiązania z branżami zagrożonymi powszechną akceptacją i popularnością soi.3
Poniżej, w skrócie ich nieprawdziwe stwierdzenia w zestawieniu z faktami:

„Soja zawiera „substancje antyodżywcze”.3 W przypadku surowej, nieprzetworzonej soi jest to prawdą. W rzeczywistości jednak wszystkie surowe, nieprzetworzone ziarna (zatem soja również) zawierają różne enzymy i inne biocząsteczki, które mogą zakłócać trawienie i wchłanianie innych składników odżywczych. Hodowcy i przetwórcy doskonale zdają sobie z tego sprawę.  Dlatego właśnie opracowują oni jak najbardziej odżywcze odmiany tego uniwersalnego źródła pożywienia.104-108 Sposób na ominięcie „problemu” ze składnikami antyodżywczymi jest prosty: nie spożywaj surowej soi i pamiętaj o diecie zawierającej różne źródła białka (zdrowy rozsądek). Faktem jest, że białko sojowe z powodzeniem stosowane jest w leczeniu łagodnego i umiarkowanego niedożywienia białkowo-energetycznego u niektórych najbardziej chorych dzieci na świecie.109

„Soja powoduje dysfunkcję tarczycy”. W oparciu o artykuł z 1960 roku opisujący występowanie wola u jednego niemowlęcia na diecie czysto sojowej, przeciwnicy soi ekstrapolowali i wyolbrzymiali to ryzyko na całą populację. Cząsteczki izoflawonu zawarte w soi hamują enzym zaangażowany w syntezę hormonów tarczycy,111-114 ale nie przekłada się to na słabszą czynność tarczycy u zdrowych osób (osób bez wcześniejszej choroby tarczycy i mających odpowiednią podaż jodu).114-117 Ponownie, najważniejsze jest to, aby nie pozyskiwać wszystkich składników odżywczych z soi (lub jakiegokolwiek innego pojedynczego źródła). W przypadku zdiagnozowanych lub podejrzewanych zaburzeń tarczycy należy poddawać się regularnym badaniom czynności tarczycy.

„Izoflawony zaburzają hormony płciowe”. Fitoestrogeny ze swej natury wpływają na hormony płciowe, ale te zawarte w soi wpływają głównie na receptory estrogenowe ER-beta, które, jak wykazano, hamują szkodliwe skutki związane z brakiem równowagi hormonalnej.5 Przerażające opowieści o przyspieszonym dojrzewaniu dzieci spowodowanym przez soję w dużej mierze opierają się na pojedynczym, małym badaniu z 1986 roku, wykazującym słabą korelację pomiędzy podawaniem modyfikowanego mleka sojowego niemowlętom, a przedwczesnym rozwojem piersi u dziewcząt.118 Autorzy badania sami zakwestionowali słuszność tego związku, a amerykańska Akademia Pediatrii ustaliła, że: „brak rozstrzygających dowodów z populacji zwierząt, dorosłych ludzi lub niemowląt, na to że izoflawony sojowe w diecie mogą niekorzystnie wpływać na rozwój, reprodukcję lub funkcje hormonalne człowieka”.119

„Soja powoduje raka”. Wpływ izoflawonów na funkcje hormonalne jest jasny. Pytanie, czy mogą one niekorzystnie wpływać na nowotwory zależne od hormonów, było ważne z naukowego punktu widzenia. Kilka badań z połowy lat 90-tych wykazało zmiany komórkowe, które mogą poprzedzać nowotwór — chociaż żadne z nich nie wykazało rzeczywistego wzrostu lub wytwarzania nowych nowotworów.120,121 Od tego czasu odkrycie receptorów estrogenowych ER-beta, ich działania hamującego nowotwory oraz preferencyjnego wpływu izoflawonów na te receptory – w połączeniu z szeroko zakrojonymi badaniami epidemiologicznymi i klinicznymi z udziałem ludzi –wykazuje niezwykle korzystny profil izoflawonów sojowych w odniesieniu do nowotworów.5,75

Białko sojowe i izoflawony: Potężny duet zapobiegający nowotworom

Pomimo wczesnych i odosobnionych obaw dotyczących możliwego związku pomiędzy produktami sojowymi a nowotworami, istnieją obecnie mocne dowody na to, że soja zapewnia skuteczną profilaktykę antynowotworową. Potężne, wielokierunkowe tryby działania izoflawonów działają na wielu szlakach w celu zwalczania nowotworów na wielu frontach jednocześnie.69 Pozwala to na zmniejszenie ryzyka nowotworu na każdym etapie jego progresji. Korzystna modulacja ekspresji genów jest szczególnie ważna w osiągnięciu tego kompleksowego efektu.58,70 Ostatnie ekscytujące badania wykazują, że ekwol - jelitowy metabolit izoflawonów sojowych, ma również silne działanie przeciwnowotworowe.71

Nowotwór piersi

Breast CancerWczesne badania przeprowadzone w Japonii wykazały, że częste spożywanie zupy miso na bazie soi i izoflawonów wiązało się ze zmniejszonym ryzykiem raka piersi.72 Ostatnio przeprowadzono w Chinach prospektywne badanie z udziałem 5042 kobiet, które przeżyły nowotwór piersi. Kobiety uczestniczące w badaniu były poddane obserwacji przez medianę 3,9 roku. Wykazano, że spożywanie produktów sojowych bogatych w izoflawony było u nich związane z 29% obniżeniem ryzyka zgonu i o 32% niższym ryzykiem nawrotu nowotworu.73 Zgromadzono dodatkowe dowody z badań epidemiologicznych, badań z udziałem zarówno ludzi jak i zwierząt, hodowli komórek, wykazujące, że izoflawony sojowe są obiecujące w chemoprewencji raka piersi.74,75 W badaniach raka sutka u zwierząt, daidzeina, izoflawon sojowy, wspomagał działanie ochronne środka chemioterapeutycznego - tamoksyfenu.76 Działanie daidzeniny można wyjaśnić zdolnością białka sojowego do zmiany szlaków sygnałowych obejmujących receptory hormonów oraz jego zdolnością do hamowania komórek wzrostu nowotworu.77,78 W profilaktyce nowotworów, genisteina jest wyjątkowa wśród flawonoidów chroniących przed nowotworami. Genisteina wykazuje zarówno silne działanie estrogenopodobne, jak i hamujące wzrost komórek nowotworu piersi.79

Zwiększone spożycie izoflawonu może potencjalnie zmniejszyć ryzyko nowotworu piersi ponieważ wpływa bezpośrednio na stężenie hormonów płciowych i długość cyklu miesiączkowego u kobiet.80,81 Ostatnio przeprowadzone bardzo interesujące badania wykazują, że genisteina oddziałuje bezpośrednio z osławionym genem wywołującym nowotwory HER2. Genisteina hamuje jego aktywację na poziomie komórkowym i w ten sposób zapobiega rozwojowi nowotworu.82

Nowotwór prostaty

Prostate CancerNowotwór prostaty, podobnie jak nowotwory piersi i macicy, może być stymulowany lub hamowany przez hormony płciowe. Izoflawony sojowe, z ich częściowo stymulującym/częściowo hamującym działaniem, wykazują wielokierunkowy wpływ na zmniejszenie ryzyka nowotworu prostaty.83,84 Genisteina z soi zmniejsza sygnalizację pomiędzy wczesnymi komórkami nowotworu prostaty i pomaga zapobiegać ich progresji.85 Genisteina uwrażliwia komórki nowotworowe na apoptozę wywołaną lekami chemioterapeutycznymi i blokuje aktywację NF-kappaB, czynnika odpowiedzialnego za związek pomiędzy stanem zapalnym a rozwojem nowotworu.78,86 Powiązane badania wykazują, że suplementacja izoflawonu sojowego może zmniejszyć ryzyko nowotworu prostaty zarówno poprzez zmniejszenie aktywacji NF-kappaB, jak i poprzez zmniejszenie poziomu uszkodzeń nici DNA, co stanowi wczesny etap rozwoju nowotworu.87 Kilka składników białka sojowego chroni przed chemicznie wywołanym nowotworem prostaty u szczurów, a izoflawony specyficznie hamują syntezę zapalnych prostaglandyn zarówno w ludzkich komórkach nowotworu prostaty jak też u pacjentów.88-90

Całkowicie odmienny mechanizm działania genisteiny w nowotworze prostaty polega na obniżeniu poziomu receptorów hormonów płciowych w tkance prostaty. Sprawia to, że komórki są mniej wrażliwe na stymulację i wzrost nowotworowy.91,92 Inne systemy sygnalizacji komórkowej również są zakłócane przez genisteinę, co dodatkowo zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwór.93 U mężczyzn ze zdiagnozowanym nowotworem prostaty, suplementy sojowe w dużych dawkach spowodowały ogólny spadek markerów nowotworowych antygenu specyficznego dla prostaty (PSA), podczas gdy u pacjentów z grupy kontrolnej poziom PSA wzrósł alarmująco.94 Genisteina jako taka hamuje cykl komórkowy i indukuje śmierć komórki przez apoptozę oraz zapobiega przerzutom już istniejących nowotworów prostaty.84

Nowotwór jelit

Pochodne soi redukują ogniska nieprawidłowych krypt - wczesne nieprawidłowe zmiany w komórkach wyściółki jelit, które mogą zwiastować początek nowotworu okrężnicy.95 Połączenie genisteiny z indolo-3-karbinolem, pochodzącym z warzyw krzyżowych, spektakularnie zwiększyło śmierć komórek w wyniku apoptozy w ludzkich komórkach nowotworu okrężnicy.96 Prospektywne badanie opublikowane w 2009 roku wykazało, że spożywanie produktów sojowych może zmniejszać ryzyko nowotworu jelita grubego u kobiet po menopauzie.97

Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, zapobieganie nowotworom okrężnicy z pomocą soi odbywa się na wielu ścieżkach. Genisteina hamuje sygnalizację międzykomórkową przez insulinopodobny czynnik wzrostu-1 (IGF-1), czego efektem końcowym jest blokowanie proliferacji komórek nowotworowych i indukowanie apoptozy.98

Spowalnianie menopauzy z soją

Slowing Menopause with SoyMenopauza powoduje wiele zmian w organizmie kobiety w miarę jak naturalny poziom estrogenu maleje. Zmiany te mogą być, przynajmniej do pewnego stopnia spowolnione poprzez izoflawony sojowe. Jest to bezpieczniejsze niż estrogenowa terapia zastępcza. Jedną ze zmian towarzyszących menopauzie jest pogorszenie funkcji układu krążenia. Białko sojowe i izoflawony wywierają korzystny wpływ na funkcję śródbłonka u kobiet po menopauzie.99 W grupie kobiet po menopauzie wykazano, że dieta o niskim indeksie glikemicznym, wzbogacona białkiem sojowym i fitosterolami, obniża poziom cholesterolu całkowitego i LDL oraz trójglicerydów, a także poprawia wskaźniki HDL, przy jednoczesnym normalizowaniu ciśnienia krwi.27

Zmiany składu ciała po menopauzie obejmują wzrost tkanki tłuszczowej pod skórą i w jamie brzusznej. Jest to spowodowane znacznym spadkiem poziomu estrogenów. Zmianom tym zapobiegała codzienna suplementacja białka sojowego przez okres trzech miesięcy w grupie kobiet po menopauzie.100 Podobne badanie wykazało, że sześciomiesięczna suplementacja białkiem sojowym wzbogaconym izoflawonami wywarła umiarkowanie korzystny wpływ na skład ciała u kobiet po menopauzie.101 W przypadku wielu nieprzyjemnych fizycznych skutków menopauzy, takich jak uderzenia gorąca, skutecznie działa codzienna suplementacja izoflawonów, szczególnie genistyny.

Podsumowanie

SummaryPochodne soi, zwłaszcza białka sojowe i izoflawony, wywierają bardzo korzystny wpływ na wiele układów organizmu. Pomimo głośnej krytyki małej grupy osób faktem jest, że działanie białka sojowego na receptory estrogenowe daje im wyjątkowe możliwości, których nie zapewnią ani leki, ani inne naturalne związki. Działając preferencyjnie na receptory estrogenowe związane z supresją nowotworu, izoflawony sojowe mogą zmniejszać ryzyko zachorowania na nowotwory. Izoflawony sojowe wykazują niezwykłe zdolności do poprawy funkcji układu krążenia poprzez działanie na wielu ścieżkach w tkance serca i wyściółce naczyń krwionośnych. Białka sojowe i izoflawony są także silnymi antyoksydantami103, które modulują funkcje komórek poprzez kontrolę ekspresji genów i szlaków sygnalizacji komórkowej. To z kolei pozwala tłumić stany zapalne, które zarówno przyczyniają się do współczesnych plag takich jak otyłość, cukrzyca typu 2 czy zespół metaboliczny jak i wywołują je.

Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.

  1. Stein K. FDA approves health claim labeling for foods containing soy protein. J Am Diet Assoc. 2000 Mar;100(3):292.
  2. Sirtori CR, Lovati MR. Soy proteins and cardiovascular disease. Curr Atheroscler Rep. 2001 Jan;3(1):47-53.
  3. Fallon S, Enig M. Soy Alert - Tragedy and Hype. Nexus Magazine. 2000 Apr-May;7(3).
  4. Tham DM, Gardner CD, Haskell WL. Clinical review 97: Potential health benefits of dietary phytoestrogens: a review of the clinical, epidemiological, and mechanistic evidence. J Clin Endocrinol Metab. 1998 Jul;83(7):2223-35.
  5. McCarty MF. Isoflavones made simple - genistein’s agonist activity for the beta-type estrogen receptor mediates their health benefits. Med Hypotheses. 2006;66(6):1093-114.
  6. Hayashi SI, Eguchi H, Tanimoto K, et al. The expression and function of estrogen receptor alpha and beta in human breast cancer and its clinical application. Endocr Relat Cancer. 2003 Jun;10(2):193-202.
  7. Darb-Esfahani S, Wirtz RM, Sinn BV, et al. Estrogen receptor 1 mRNA is a prognostic factor in ovarian carcinoma: determination by kinetic PCR in formalin-fixed paraffin-embedded tissue. Endocr Relat Cancer. 2009 Dec;16(4):1229-39.
  8. Fujimoto J, Sato E. Clinical implication of estrogen-related receptor (ERR) expression in uterine endometrial cancers. J Steroid Biochem Mol Biol. 2009 Aug;116(1-2):71-5.
  9. Nussler NC, Reinbacher K, Shanny N, et al. Sex-specific differences in the expression levels of estrogen receptor subtypes in colorectal cancer. Gend Med. 2008 Sep;5(3):209-17.
  10. Hartman J, Strom A, Gustafsson JA. Estrogen receptor beta in breast cancer—diagnostic and therapeutic implications. Steroids. 2009 Aug;74(8):635-41.
  11. Mann GE, Rowlands DJ, Li FY, de Winter P, Siow RC. Activation of endothelial nitric oxide synthase by dietary isoflavones: role of NO in Nrf2-mediated antioxidant gene expression. Cardiovasc Res. 2007 Jul 15;75(2):261-74.
  12. Larkin T, Price WE, Astheimer L. The key importance of soy isoflavone bioavailability to understanding health benefits. Crit Rev Food Sci Nutr. 2008 Jun;48(6):538-52.
  13. Mateos-Aparicio I, Redondo Cuenca A, Villanueva-Suarez MJ, Zapata-Revilla MA. Soybean, a promising health source. Nutr Hosp. 2008 Jul-Aug;23(4):305-12.
  14. Xiao CW. Health effects of soy protein and isoflavones in humans. J Nutr. 2008 Jun;138(6):1244S-9S.
  15. Cederroth CR, Nef S. Soy, phytoestrogens and metabolism: A review. Mol Cell Endocrinol. 2009 May 25;304(1-2):30-42.
  16. Ishimi Y. Soybean isoflavones in bone health. Forum Nutr. 2009;61:104-16.
  17. Jackman KA, Woodman OL, Sobey CG. Isoflavones, equol and cardiovascular disease: pharmacological and therapeutic insights. Curr Med Chem. 2007;14(26):2824-30.
  18. Mann GE, Bonacasa B, Ishii T, Siow RC. Targeting the redox sensitive Nrf2-Keap1 defense pathway in cardiovascular disease: protection afforded by dietary isoflavones. Curr Opin Pharmacol. 2009 Apr;9(2):139-45.
  19. Rimbach G, Boesch-Saadatmandi C, Frank J, et al. Dietary isoflavones in the prevention of cardiovascular disease—a molecular perspective. Food Chem Toxicol. 2008 Apr;46(4):1308-19.
  20. Messina M. Investigating the optimal soy protein and isoflavone intakes for women: a perspective. Womens Health (Lond Engl). 2008 Jul;4(4):337-56.
  21. Baum JA, Teng H, Erdman JW, Jr., et al. Long-term intake of soy protein improves blood lipid profiles and increases mononuclear cell low-density-lipoprotein receptor messenger RNA in hypercholesterolemic, postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 1998 Sep;68(3):545-51.
  22. Zhuo XG, Melby MK, Watanabe S. Soy isoflavone intake lowers serum LDL cholesterol: a meta-analysis of 8 randomized controlled trials in humans. J Nutr. 2004 Sep;134(9):2395-400.
  23. Zhan S, Ho SC. Meta-analysis of the effects of soy protein containing isoflavones on the lipid profile. Am J Clin Nutr. 2005 Feb;81(2):397-408.
  24. Jenkins DJ, Kendall CW, Garsetti M, et al. Effect of soy protein foods on low-density lipoprotein oxidation and ex vivo sex hormone receptor activity--a controlled crossover trial. Metabolism. 2000 Apr;49(4):537-43.
  25. Cavallini DC, Abdalla DS, Vendramini RC, et al. Effects of isoflavone-supplemented soy yogurt on lipid parameters and atherosclerosis development in hypercholesterolemic rabbits: a randomized double-blind study. Lipids Health Dis. 2009;8:40.
  26. Hanson LN, Engelman HM, Alekel DL, Schalinske KL, Kohut ML, Reddy MB. Effects of soy isoflavones and phytate on homocysteine, C-reactive protein, and iron status in postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 2006 Oct;84(4):774-80.
  27. Lukaczer D, Liska DJ, Lerman RH, et al. Effect of a low glycemic index diet with soy protein and phytosterols on CVD risk factors in postmenopausal women. Nutrition. 2006 Feb;22(2):104-13.
  28. Nagarajan S. Mechanisms of anti-atherosclerotic functions of soy-based diets. J Nutr Biochem. 2010 Apr;21(4):255-60.
  29. Xu SZ, Zhong W, Ghavideldarestani M, Saurabh R, Lindow SW, Atkin SL. Multiple mechanisms of soy isoflavones against oxidative stress-induced endothelium injury. Free Radic Biol Med. 2009 Jul 15;47(2):167-75.
  30. Xiao CW, Mei J, Wood CM. Effect of soy proteins and isoflavones on lipid metabolism and involved gene expression. Front Biosci. 2008;13:2660-73.
  31. Reynolds K, Chin A, Lees KA, Nguyen A, Bujnowski D, He J. A meta-analysis of the effect of soy protein supplementation on serum lipids. Am J Cardiol. 2006 Sep 1;98(5):633-40.
  32. Atteritano M, Marini H, Minutoli L, et al. Effects of the phytoestrogen genistein on some predictors of cardiovascular risk in osteopenic, postmenopausal women: a two-year randomized, double-blind, placebo-controlled study. J Clin Endocrinol Metab. 2007 Aug;92(8):3068-75.
  33. Welty FK, Lee KS, Lew NS, Zhou JR. Effect of soy nuts on blood pressure and lipid levels in hypertensive, prehypertensive, and normotensive postmenopausal women. Arch Intern Med. 2007 May 28;167(10):1060-7.
  34. Orgaard A, Jensen L. The effects of soy isoflavones on obesity. Exp Biol Med (Maywood). 2008 Sep;233(9):1066-80.
  35. Azadbakht L, Kimiagar M, Mehrabi Y, Esmaillzadeh A, Hu FB, Willett WC. Soy consumption, markers of inflammation, and endothelial function: a cross-over study in postmenopausal women with the metabolic syndrome. Diabetes Care. 2007 Apr;30(4):967-73.
  36. Azadbakht L, Kimiagar M, Mehrabi Y, et al. Soy inclusion in the diet improves features of the metabolic syndrome: a randomized crossover study in postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 2007 Mar;85(3):735-41.
  37. Shidfar F, Ehramphosh E, Heydari I, Haghighi L, Hosseini S, Shidfar S. Effects of soy bean on serum paraoxonase 1 activity and lipoproteins in hyperlipidemic postmenopausal women. Int J Food Sci Nutr. 2009 May;60(3):195-205.
  38. Wang J, Zhang R, Xu Y, Zhou H, Wang B, Li S. Genistein inhibits the development of atherosclerosis via inhibiting NF-kappaB and VCAM-1 expression in LDLR knockout mice. Can J Physiol Pharmacol. 2008 Nov;86(11):777-84.
  39. Garrido A, De la Maza MP, Hirsch S, Valladares L. Soy isoflavones affect platelet thromboxane A2 receptor density but not plasma lipids in menopausal women. Maturitas. 2006 Jun 20;54(3):270-6.
  40. De Leo F, Panarese S, Gallerani R, Ceci LR. Angiotensin converting enzyme (ACE) inhibitory peptides: production and implementation of functional food. Curr Pharm Des. 2009;15(31):3622-43.
  41. Speroni F, Rebolledo A, Salemme S, et al. Genistein effects on Ca2+ handling in human umbilical artery: inhibition of sarcoplasmic reticulum Ca2+ release and of voltage-operated Ca2+ channels. J Physiol Biochem. 2009 Jun;65(2):113-24.
  42. Ghosh D, Scheepens A. Vascular action of polyphenols. Mol Nutr Food Res. 2009 Mar;53(3):322-31.
  43. Paulo M, Salvador MM, dos Anjos Neto Filho M, Montes MB, Franceschini SA, Toloi MR. Effect of isoflavone extracts from Glycine max on human endothelial cell damage and on nitric oxide production. Menopause. 2009 May-Jun;16(3):539-44.
  44. Velasquez MT, Bhathena SJ. Role of dietary soy protein in obesity. Int J Med Sci. 2007;4(2):72-82.
  45. Wong JM, Kendall CW, de Souza R, et al. The effect on the blood lipid profile of soy foods combined with a prebiotic: a randomized controlled trial. Metabolism. 2010 Jan 21.
  46. Azadbakht L, Shakerhosseini R, Atabak S, Jamshidian M, Mehrabi Y, Esmaill-Zadeh A. Beneficiary effect of dietary soy protein on lowering plasma levels of lipid and improving kidney function in type II diabetes with nephropathy. Eur J Clin Nutr. 2003 Oct;57(10):1292-4.
  47. Teixeira SR, Tappenden KA, Carson L, et al. Isolated soy protein consumption reduces urinary albumin excretion and improves the serum lipid profile in men with type 2 diabetes mellitus and nephropathy. J Nutr. 2004 Aug;134(8):1874-80.
  48. Azadbakht L, Atabak S, Esmaillzadeh A. Soy protein intake, cardiorenal indices, and C-reactive protein in type 2 diabetes with nephropathy: a longitudinal randomized clinical trial. Diabetes Care. 2008 Apr;31(4):648-54.
  49. Gonzalez S, Jayagopal V, Kilpatrick ES, Chapman T, Atkin SL. Effects of isoflavone dietary supplementation on cardiovascular risk factors in type 2 diabetes. Diabetes Care. 2007 Jul;30(7):1871-3.
  50. Pipe EA, Gobert CP, Capes SE, Darlington GA, Lampe JW, Duncan AM. Soy protein reduces serum LDL cholesterol and the LDL cholesterol:HDL cholesterol and apolipoprotein B:apolipoprotein A-I ratios in adults with type 2 diabetes. J Nutr. 2009 Sep;139(9):1700-6.
  51. Vaisman N, Lansink M, Rouws CH, et al. Tube feeding with a diabetes-specific feed for 12 weeks improves glycaemic control in type 2 diabetes patients. Clin Nutr. 2009 Oct;28(5):549-55.
  52. Li Z, Hong K, Saltsman P, et al. Long-term efficacy of soy-based meal replacements vs an individualized diet plan in obese type II DM patients: relative effects on weight loss, metabolic parameters, and C-reactive protein. Eur J Clin Nutr. 2005 Mar;59(3):411-8.
  53. Cho KW, Lee OH, Banz WJ, Moustaid-Moussa N, Shay NF, Kim YC. Daidzein and the daidzein metabolite, equol, enhance adipocyte differentiation and PPARgamma transcriptional activity. J Nutr Biochem. 2009 Sep 21.
  54. Deibert P, Konig D, Schmidt-Trucksaess A, et al. Weight loss without losing muscle mass in pre-obese and obese subjects induced by a high-soy-protein diet. Int J Obes Relat Metab Disord. 2004 Oct;28(10):1349-52.
  55. Allison DB, Gadbury G, Schwartz LG, et al. A novel soy-based meal replacement formula for weight loss among obese individuals: a randomized controlled clinical trial. Eur J Clin Nutr. 2003 Apr;57(4):514-22.
  56. Nanri A, Mizoue T, Takahashi Y, et al. Soy product and isoflavone intakes are associated with a lower risk of type 2 diabetes in overweight Japanese women. J Nutr. 2010 Mar;140(3):580-6.
  57. Demer LL, Tintut Y. Mechanisms linking osteoporosis with cardiovascular calcification. Curr Osteoporos Rep. 2009 Jul;7(2):42-6.
  58. Dijsselbloem N, Vanden Berghe W, De Naeyer A, Haegeman G. Soy isoflavone phyto-pharmaceuticals in interleukin-6 affections. Multi-purpose nutraceuticals at the crossroad of hormone replacement, anti-cancer and anti-inflammatory therapy. Biochem Pharmacol. 2004 Sep 15;68(6):1171-85.
  59. Gallo D, Zannoni GF, Apollonio P, et al. Characterization of the pharmacologic profile of a standardized soy extract in the ovariectomized rat model of menopause: effects on bone, uterus, and lipid profile. Menopause. 2005 Sep-Oct;12(5):589-600.
  60. Zhang Y, Li Q, Wan HY, Helferich WG, Wong MS. Genistein and a soy extract differentially affect three-dimensional bone parameters and bone-specific gene expression in ovariectomized mice. J Nutr. 2009 Dec;139(12):2230-6.
  61. Byun JS, Lee SS. Effect of soybeans and sword beans on bone metabolism in a rat model of osteoporosis. Ann Nutr Metab. 2010;56(2):106-12.
  62. Harkness LS, Fiedler K, Sehgal AR, Oravec D, Lerner E. Decreased bone resorption with soy isoflavone supplementation in postmenopausal women. J Womens Health (Larchmt). 2004 Nov;13(9):1000-7.
  63. Ye YB, Tang XY, Verbruggen MA, Su YX. Soy isoflavones attenuate bone loss in early postmenopausal Chinese women : a single-blind randomized, placebo-controlled trial. Eur J Nutr. 2006 Sep;45(6):327-34.
  64. Arjmandi BH, Lucas EA, Khalil DA, et al. One year soy protein supplementation has positive effects on bone formation markers but not bone density in postmenopausal women. Nutr J. 2005;4:8.
  65. Newton KM, LaCroix AZ, Levy L, et al. Soy protein and bone mineral density in older men and women: a randomized trial. Maturitas. 2006 Oct 20;55(3):270-7.
  66. Song Y, Paik HY, Joung H. Soybean and soy isoflavone intake indicate a positive change in bone mineral density for 2 years in young Korean women. Nutr Res. 2008 Jan;28(1):25-30.
  67. Maskarinec G, Verheus M, Steinberg FM, et al. Various doses of soy isoflavones do not modify mammographic density in postmenopausal women. J Nutr. 2009 May;139(5):981-6.
  68. Fleming RM. What effect, if any, does soy protein have on breast tissue? Integr Cancer Ther. 2003 Sep;2(3):225-8.
  69. Moon YJ, Wang X, Morris ME. Dietary flavonoids: effects on xenobiotic and carcinogen metabolism. Toxicol In Vitro. 2006 Mar;20(2):187-210.
  70. Banerjee S, Li Y, Wang Z, Sarkar FH. Multi-targeted therapy of cancer by genistein. Cancer Lett. 2008 Oct 8;269(2):226-42.
  71. Kang NJ, Lee KW, Rogozin EA, et al. Equol, a metabolite of the soybean isoflavone daidzein, inhibits neoplastic cell transformation by targeting the MEK/ERK/p90RSK/activator protein-1 pathway. J Biol Chem. 2007 Nov 9;282(45):32856-66.
  72. Yamamoto S, Sobue T, Kobayashi M, Sasaki S, Tsugane S. Soy, isoflavones, and breast cancer risk in Japan. J Natl Cancer Inst. 2003 Jun 18;95(12):906-13.
  73. Shu XO, Zheng Y, Cai H, et al. Soy food intake and breast cancer survival. JAMA. 2009;302(22):2437-43.
  74. Kumar N, Allen K, Riccardi D, Kazi A, Heine J. Isoflavones in breast cancer chemoprevention: where do we go from here? Front Biosci. 2004 Sep 1;9:2927-34.
  75. Trock BJ, Hilakivi-Clarke L, Clarke R. Meta-analysis of soy intake and breast cancer risk. J Natl Cancer Inst. 2006 Apr 5;98(7):459-71.
  76. Constantinou AI, White BE, Tonetti D, et al. The soy isoflavone daidzein improves the capacity of tamoxifen to prevent mammary tumours. Eur J Cancer. 2005 Mar;41(4):647-54.
  77. Simmen RC, Eason RR, Till SR, et al. Inhibition of NMU-induced mammary tumorigenesis by dietary soy. Cancer Lett. 2005 Jun 16;224(1):45-52.
  78. Sarkar FH, Adsule S, Padhye S, Kulkarni S, Li Y. The role of genistein and synthetic derivatives of isoflavone in cancer prevention and therapy. Mini Rev Med Chem. 2006 Apr;6(4):401-7.
  79. Zava DT, Duwe G. Estrogenic and antiproliferative properties of genistein and other flavonoids in human breast cancer cells in vitro. Nutr Cancer. 1997;27(1):31-40.
  80. Kumar NB, Cantor A, Allen K, Riccardi D, Cox CE. The specific role of isoflavones on estrogen metabolism in premenopausal women. Cancer. 2002 Feb 15;94(4):1166-74.
  81. Kurzer MS. Hormonal effects of soy in premenopausal women and men. J Nutr. 2002 Mar;132(3):570S-73S.
  82. Sakla MS, Shenouda NS, Ansell PJ, Macdonald RS, Lubahn DB. Genistein affects HER2 protein concentration, activation, and promoter regulation in BT-474 human breast cancer cells. Endocrine. 2007 Aug;32(1):69-78.
  83. Holzbeierlein JM, McIntosh J, Thrasher JB. The role of soy phytoestrogens in prostate cancer. Curr Opin Urol. 2005 Jan;15(1):17-22.
  84. Bektic J, Guggenberger R, Eder IE, et al. Molecular effects of the isoflavonoid genistein in prostate cancer. Clin Prostate Cancer. 2005 Sep;4(2):124-9.
  85. Wang J, Eltoum IE, Lamartiniere CA. Genistein alters growth factor signaling in transgenic prostate model (TRAMP). Mol Cell Endocrinol. 2004 Apr 30;219(1-2):171-80.
  86. Araldi EM, Dell’aica I, Sogno I, Lorusso G, Garbisa S, Albini A. Natural and synthetic agents targeting inflammation and angiogenesis for chemoprevention of prostate cancer. Curr Cancer Drug Targets. 2008 Mar;8(2):146-55.
  87. Davis JN, Kucuk O, Djuric Z, Sarkar FH. Soy isoflavone supplementation in healthy men prevents NF-kappa B activation by TNF-alpha in blood lymphocytes. Free Radic Biol Med. 2001 Jun 1;30(11):1293-302.
  88. Swami S, Krishnan AV, Moreno J, et al. Inhibition of prostaglandin synthesis and actions by genistein in human prostate cancer cells and by soy isoflavones in prostate cancer patients. Int J Cancer. 2009 May 1;124(9):2050-9.
  89. McCormick DL, Johnson WD, Bosland MC, Lubet RA, Steele VE. Chemoprevention of rat prostate carcinogenesis by soy isoflavones and by Bowman-Birk inhibitor. Nutr Cancer. 2007;57(2):184-93.
  90. Wang J, Eltoum IE, Lamartiniere CA. Genistein chemoprevention of prostate cancer in TRAMP mice. J Carcinog. 2007;6:3.
  91. Fritz WA, Wang J, Eltoum IE, Lamartiniere CA. Dietary genistein down-regulates androgen and estrogen receptor expression in the rat prostate. Mol Cell Endocrinol. 2002 Jan 15;186(1):89-99.
  92. Hamilton-Reeves JM, Rebello SA, Thomas W, Slaton JW, Kurzer MS. Isoflavone-rich soy protein isolate suppresses androgen receptor expression without altering estrogen receptor-beta expression or serum hormonal profiles in men at high risk of prostate cancer. J Nutr. 2007 Jul;137(7):1769-75.
  93. Wang X, Clubbs EA, Bomser JA. Genistein modulates prostate epithelial cell proliferation via estrogen- and extracellular signal-regulated kinase-dependent pathways. J Nutr Biochem. 2006 Mar;17(3):204-10.
  94. Dalais FS, Meliala A, Wattanapenpaiboon N, et al. Effects of a diet rich in phytoestrogens on prostate-specific antigen and sex hormones in men diagnosed with prostate cancer. Urology. 2004 Sep;64(3):510-5.
  95. Murillo G, Choi JK, Pan O, Constantinou AI, Mehta RG. Efficacy of garbanzo and soybean flour in suppression of aberrant crypt foci in the colons of CF-1 mice. Anticancer Res. 2004 Sep-Oct;24(5A):3049-55.
  96. Nakamura Y, Yogosawa S, Izutani Y, Watanabe H, Otsuji E, Sakai T. A combination of indol-3-carbinol and genistein synergistically induces apoptosis in human colon cancer HT-29 cells by inhibiting Akt phosphorylation and progression of autophagy. Mol Cancer. 2009;8:100.
  97. Yang G, Shu XO, Li H, et al. Prospective cohort study of soy food intake and colorectal cancer risk in women. Am J Clin Nutr. 2009 Feb;89(2):577-83.
  98. Kim EJ, Shin HK, Park JH. Genistein inhibits insulin-like growth factor-I receptor signaling in HT-29 human colon cancer cells: a possible mechanism of the growth inhibitory effect of Genistein. J Med Food. 2005 Winter;8(4):431-8.
  99. Steinberg FM, Guthrie NL, Villablanca AC, Kumar K, Murray MJ. Soy protein with isoflavones has favorable effects on endothelial function that are independent of lipid and antioxidant effects in healthy postmenopausal women. Am J Clin Nutr. 2003 Jul;78(1):123-30.
  100. Sites CK, Cooper BC, Toth MJ, Gastaldelli A, Arabshahi A, Barnes S. Effect of a daily supplement of soy protein on body composition and insulin secretion in postmenopausal women. Fertil Steril. 2007 Dec;88(6):1609-17.
  101. Liu ZM, Ho SC, Chen YM, Ho YP. A mild favorable effect of soy protein with isoflavones on body composition--a 6-month double-blind randomized placebo-controlled trial among Chinese postmenopausal women. Int J Obes (Lond). 2010 Feb;34(2):309-18.
  102. Ferrari A. Soy extract phytoestrogens with high dose of isoflavones for menopausal symptoms. J Obstet Gynaecol Res. 2009 Dec;35(6):1083-90.
  103. Siefker K, DiSilvestro RA. Safety and antioxidant effects of a modest soy protein intervention in hemodialysis patients. J Med Food. 2006 Fall;9(3):368-72.
  104. Gilani GS, Cockell KA, Sepehr E. Effects of antinutritional factors on protein digestibility and amino acid availability in foods. J AOAC Int. 2005 May-Jun;88(3):967-87.
  105. Palacios MF, Easter RA, Soltwedel KT, et al. Effect of soybean variety and processing on growth performance of young chicks and pigs. J Anim Sci. 2004 Apr;82(4):1108-14.
  106. Fasina YO, Classen HL, Garlich JD, Swaisgood HE, Clare DA. Investigating the possibility of monitoring lectin levels in commercial soybean meals intended for poultry feeding using steam-heated soybean meal as a model. Poult Sci. 2003 Apr;82(4):648-56.
  107. Vasconcelos IM, Maia AA, Siebra EA, et al. Nutritional study of two Brazilian soybean (Glycine max) cultivars differing in the contents of antinutritional and toxic proteins. J Nutr Biochem. 2001 Jan;12(1):55-62.
  108. Liener IE. Implications of antinutritional components in soybean foods. Crit Rev Food Sci Nutr. 1994;34(1):31-67.
  109. Solomons NW, Torun B. Infantile malnutrition in the tropics. Pediatr Ann. 1982 Dec;11(12):991-1002.
  110. Hydovitz JD. Occurrence of goiter in an infant on a soy diet. N Engl J Med. 1960 Feb 18;262:351-3.
  111. Divi RL, Doerge DR. Inhibition of thyroid peroxidase by dietary flavonoids. Chem Res Toxicol. 1996 Jan-Feb;9(1):16-23.
  112. Divi RL, Chang HC, Doerge DR. Anti-thyroid isoflavones from soybean: isolation, characterization, and mechanisms of action. Biochem Pharmacol. 1997 Nov 15;54(10):1087-96.
  113. Doerge DR, Chang HC. Inactivation of thyroid peroxidase by soy isoflavones, in vitro and in vivo. J Chromatogr B Analyt Technol Biomed Life Sci. 2002 Sep 25;777(1-2):269-79.
  114. Doerge DR, Sheehan DM. Goitrogenic and estrogenic activity of soy isoflavones. Environ Health Perspect. 2002 Jun;110 Suppl 3:349-53.
  115. Chang HC, Doerge DR. Dietary genistein inactivates rat thyroid peroxidase in vivo without an apparent hypothyroid effect. Toxicol Appl Pharmacol. 2000 Nov 1;168(3):244-52.
  116. Bruce B, Messina M, Spiller GA. Isoflavone supplements do not affect thyroid function in iodine-replete postmenopausal women. J Med Food. 2003 Winter;6(4):309-16.
  117. Dillingham BL, McVeigh BL, Lampe JW, Duncan AM. Soy protein isolates of varied isoflavone content do not influence serum thyroid hormones in healthy young men. Thyroid. 2007 Feb;17(2):131-7.
  118. Freni-Titulaer LW, Cordero JF, Haddock L, Lebron G, Martinez R, Mills JL. Premature thelarche in Puerto Rico. A search for environmental factors. Am J Dis Child. 1986 Dec;140(12):1263-7.
  119. Bhatia J, Greer F. Use of soy protein-based formulas in infant feeding. Pediatrics. 2008 May;121(5):1062-8.
  120. Dees C, Foster JS, Ahamed S, Wimalasena J. Dietary estrogens stimulate human breast cells to enter the cell cycle. Environ Health Perspect. 1997 Apr;105 Suppl 3:633-6.
  121. Petrakis NL, Barnes S, King EB, et al. Stimulatory influence of soy protein isolate on breast secretion in pre- and postmenopausal women. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 1996 Oct;5(10):785-94.
Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
Posted in: Prostata, Estrogen, Menopauza

Powiązane artykuły