Jak magnez chroni przed zespołem metabolicznym
W Stanach Zjednoczonych zespół metaboliczny dotyka jednej na trzy osoby dorosłe.[1] Zespół metaboliczny zwiększa ryzyko chorób serca, udaru mózgu i cukrzycy typu II.[2]
Ludzie zazwyczaj nie zdają sobie sprawy z tego, że cierpią na zespół metaboliczny. Aby można było zdiagnozować zespół metaboliczny, muszą występować co najmniej trzy z następujących czynników:
- Duży obwód talii (odzwierciedlający nadmiar tłuszczu brzusznego),
- Podwyższone ciśnienie krwi,
- Zaburzony poziom cukru we krwi na czczo,
- Niski poziom cholesterolu HDL („dobrego”) i
- Wysoki poziom trójglicerydów.
Na szczęście, badania wykazują, że doustne spożycie magnezu może być pomocnym narzędziem w radzeniu sobie z objawami składającymi się na zespół metaboliczny. Wykazano, że aż 45% osób w Stanach Zjednoczonych dostarcza niedostateczną ilość magnezu z diety.[3]
W badaniach z udziałem ludzi wykazano, że spożycie magnezu:
- Reguluje poziom cukru we krwi i poprawia wrażliwość na insulinę,[4-6]
- Obniża podwyższone ciśnienie krwi,[5]
- Obniża markery stanu zapalnego,[5]
- Obniża poziom trójglicerydów,[7,8] i
- Reguluje poziom cholesterolu.[7,8]
Zagrożenia związane z zespołem metabolicznym
Zespół metaboliczny stanowi poważny problem zdrowia publicznego. Nawet jedna trzecia Amerykanów już cierpi na zespól metaboliczny,[9] a miliony innych są w grupie wysokiego ryzyka z powodu co najmniej dwóch z trzech objawów, które go charakteryzują.
Zespół metaboliczny to grupa objawów obejmującą otyłość brzuszną, wysokie ciśnienie krwi, niski poziom cholesterolu HDL, wysoki poziom trójglicerydów i wysoki poziom cukru we krwi.[1]
Poważnym problemem jest ponadto fakt, że osoby z zespołem metabolicznym są znacznie bardziej narażone na choroby przewlekłe, w tym choroby układu krążenia, cukrzycę typu II, stłuszczenie wątroby, a nawet niektóre rodzaje nowotworów.[2]
Pomimo, że zespół metaboliczny bardzo często występuje u osób starszych[10], to niestety coraz częściej występuje on również u osób młodszych.[11]
Gdy lekarze decydują o rozpoczęciu leczenia zespołu metabolicznego, oznacza to, że będą leczyli każdy z objawów składający się na ten zespół oddzielnie. Takie podejście oznacza spożywanie „koktajlu” leków przez pacjenta. Tego typu terapia może obejmować leki na nadciśnienie, leki obniżające zbyt wysoki poziom cholesterolu oraz dodatkowe leki na inne schorzenia.[2]
Ogólnie zalecana terapia pierwszego rzutu koncentruje się na zmianie stylu życia, w tym na poprawie diety i regularnych ćwiczeniach.[2]
Jest jeszcze jeden istotny, aczkolwiek często pomijany czynnik: zapewnienie odpowiedniej podaży magnezu.
Znaczenie magnezu
Zarówno niedobór jak i niedostateczna podaż magnezu przyczyniają się do chorób metabolicznych, w tym cukrzycy typu II.[12,13] Magnez w niewielkich ilościach występuje w różnych produktach spożywczych, między innymi w szpinaku, migdałach, nerkowcach, awokado, czarnej fasoli oraz pestkach dyni i nasionach chia.[14]
Magnez jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania setek enzymów regulujących syntezę białek, funkcje mięśni i nerwów i znacznie więcej.[14]
Magnez wykazał niezwykłą zdolność zapobiegania, a nawet odwracania wielu czynników ryzyka zespołu metabolicznego.
Zwalczanie zespołu metabolicznego
Wysoki poziom cukru we krwi to częsty stan towarzyszący zespołowi metabolicznemu. Magnez pomaga regulować poziom cukru we krwi[5,14], wiążąc się z białkami receptorów insuliny w komórkach, umożliwiając wychwyt glukozy[5] dzięki czemu ilość cukru we krwi ulega redukcji.[15] Niedobór magnezu negatywnie wpływa na te funkcje.
Osoby spożywające więcej magnezu rzadziej zapadają na cukrzycę typu II.[16,17] Pewna metaanaliza badań populacyjnych, obejmująca 637 922 osoby, wykazała, że ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II zmniejszało się nawet o 13% przy każdorazowym zwiększeniu spożycia magnezu o 100 mg dziennie.[18]
Przegląd kontrolowanych badań klinicznych potwierdził, że doustne przyjmowanie magnezu redukuje poziom cukru we krwi i zwiększa wrażliwość na insulinę u osób z grupy wysokiego ryzyka zachorowania na cukrzycę typu II.[4]
Co musisz wiedzieć: Jak zapobiegać zespołowi metabolicznemu
- Zespół metaboliczny to zespół objawów które obejmują: duży obwód talii (wskazujący na nadmiar tłuszczu brzusznego), podwyższone ciśnienie krwi, wysoki poziom cukru we krwi, niski poziom cholesterolu HDL i wysoki poziom trójglicerydów.
- Występowanie trzech lub więcej objawów charakterystycznych dla zespołu metabolicznego zwiększa ryzyko chorób serca, cukrzycy typu II, udaru mózgu i przedwczesnej śmierci.
- Doustne przyjmowanie magnezu może pomóc w zapobieganiu lub nawet odwróceniu objawów składających się na zespół metaboliczny.
- Badania kliniczne wykazały, że przyjmowanie magnezu obniżało wysoki zarówno wysoki poziom cukru we krwi jak też podniesione ciśnienie krwi, poziom trójglicerydów i markerów stanu zapalnego oraz regulowało poziom cholesterolu.
Magnez: Badania kliniczne z udziałem ludzi
W badaniu klinicznym osób ze stanem przedcukrzycowym uczestnicy zostali losowo przydzieleni na dwie grupy. Jedna grupa suplementowała 382 mg magnezu dziennie a druga placebo. Po czterech miesiącach, w grupie suplementującej magnez zaobserwowano około 11,6% niższy poziom glukozy na czczo i o 8,8% niższy poziom glukozy po posiłku w porównaniu z grupą placebo.[19]
Magnez pomaga także rozluźnić komórki mięśniowe w ścianach naczyń krwionośnych,[20] obniżając tym samym zbyt wysokie ciśnienie krwi.[21] Podwyższone ciśnienie krwi to kolejny stan związany z zespołem metabolicznym, który dodatkowo jest czynnikiem ryzyka udaru i wcześniejszego zgonu.[22]
W metaanalizie 34 badań klinicznych, doustne przyjmowanie magnezu (mediana dawki: 368 mg dziennie) obniżyło skurczowe (najwyższa liczba) i rozkurczowe ciśnienie krwi w ciągu zaledwie trzech miesięcy.[21]
Otyłość może powodować przewlekły stan zapalny o niskim stopniu nasilenia.[23] Stan zapalny i otyłość są czynnikami ryzyka zespołu metabolicznego.[24] Badania wykazały związek między niskim spożyciem magnezu a zwiększonym stanem zapalnym i zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych, wysokiego ciśnienia krwi i cukrzycy typu II. Metaanaliza siedmiu badań obserwacyjnych wykazała, że spożycie magnezu jest odwrotnie proporcjonalne do poziomu białka C-reaktywnego (markera stanu zapalnego).[25]
Metaanaliza randomizowanych badań kontrolowanych wykazała, że suplementacja magnezu zmniejszyła poziom białka C-reaktywnego u osób z podwyższonym poziomem tego markera stanu zapalnego.[26]
W innych dużych badaniach wykazano ponadto, że doustna suplementacja magnezu poprawiła wiele czynników ryzyka chorób serca i zespołu metabolicznego, w tym:[27]
- Obniżenie poziomu glukozy we krwi na czczo,
- Obniżenie poziomu trójglicerydów,
- Obniżenie poziomu cholesterolu LDL (złego),
- Zwiększenie poziomu cholesterolu HDL (dobrego) i
- Obniżenie poziomu ciśnienia skurczowego.
Biorąc pod uwagę wszystkie te korzyści, magnez może okazać się niezwykle pomocny w leczeniu zespołu metabolicznego.
Podsumowanie
U osób z zespołem metabolicznym prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu II, choroby serca, udary i inne przewlekłe schorzenia jest znacznie większe. Ponadto, u osób z zespołem metabolicznym obserwuje się zbyt niski poziom magnezu.
Badania kliniczne wykazują, że doustna suplementacja magnezu może być pomocna w przypadku istnienia objawów składających się na zespół metaboliczny, (nadciśnienie, zbyt wysoki poziomu cukru we krwi, podniesiony poziom cholesterolu i trójglicerydów).
Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.
- Available at: https://www.nhlbi.nih.gov/health/metabolic-syndrome. Accessed May 20, 2024.
- Available at: https://www.hopkinsmedicine.org/health/conditions-and-diseases/the-metabolic-syndrome. Accessed May 15, 2024.
- Workinger JL, Doyle RP, Bortz J. Challenges in the Diagnosis of Magnesium Status. Nutrients. 2018Sep 1;10(9).
- Veronese N, Watutantrige-Fernando S, Luchini C, et al. Effect of magnesium supplementation on glucose metabolism in people with or at risk of diabetes: a systematic review and meta-analysis of double-blind randomized controlled trials. Eur J Clin Nutr. 2016 Dec;70(12):1354-9.
- Grober U, Schmidt J, Kisters K. Magnesium in Prevention and Therapy. Nutrients. 2015Sep 23;7(9):8199-226.
- WA EL, Naser IA, Taleb MH, Abutair AS. The Effects of Oral Magnesium Supplementation on Glycemic Response among Type 2 Diabetes Patients. Nutrients. 2018 Dec 26;11(1).
- Asbaghi O, Moradi S, Nezamoleslami S, et al. The Effects of Magnesium Supplementation on Lipid Profile Among Type 2 Diabetes Patients: a Systematic Review and Meta-analysis of Randomized Controlled Trials. Biol Trace Elem Res. 2021 Mar;199(3):861-73.
- Salehidoost R, Taghipour Boroujeni G, Feizi A, et al. Effect of oral magnesium supplement on cardiometabolic markers in people with prediabetes: a double blind randomized controlled clinical trial. Sci Rep. 2022Oct 28;12(1):18209.
- Saklayen MG. The Global Epidemic of the Metabolic Syndrome. Curr Hypertens Rep. 2018 Feb 26;20(2):12.
- Aguilar M, Bhuket T, Torres S, et al. Prevalence of the metabolic syndrome in the United States, 2003-2012. JAMA. 2015 May 19;313(19):1973-4.
- Hirode G, Wong RJ. Trends in the Prevalence of Metabolic Syndrome in the United States, 2011-2016. JAMA. 2020 Jun 23;323(24):2526-8.
- Pelczynska M, Moszak M, Bogdanski P. The Role of Magnesium in the Pathogenesis of Metabolic Disorders. Nutrients. 2022 Apr 20;14(9).
- Piuri G, Zocchi M, Della Porta M, et al. Magnesium in Obesity, Metabolic Syndrome, and Type 2 Diabetes. Nutrients. 2021 Jan 22;13(2).
- Available at: https://ods.od.nih.gov/factsheets/Magnesium-HealthProfessional/#en22. Accessed September, 19, 2023.
- Hosseini Dastgerdi A, Ghanbari Rad M, Soltani N. The Therapeutic Effects of Magnesium in Insulin Secretion and Insulin Resistance. Adv Biomed Res. 2022;11:54.
- Dong JY, Xun P, He K, Qin LQ. Magnesium intake and risk of type 2 diabetes: meta-analysis of prospective cohort studies. Diabetes Care. 2011 Sep;34(9):2116-22.
- Hruby A, Meigs JB, O'Donnell CJ, et al. Higher magnesium intake reduces risk of impaired glucose and insulin metabolism and progression from prediabetes to diabetes in middle-aged americans. Diabetes Care. 2014 Feb;37(2):419-27.
- Fang X, Han H, Li M, et al. Dose-Response Relationship between Dietary Magnesium Intake and Risk of Type 2 Diabetes Mellitus: A Systematic Review and Meta-Regression Analysis of Prospective Cohort Studies. Nutrients. 2016Nov 19;8(11).
- Guerrero-Romero F, Simental-Mendía LE, Hernández-Ronquillo G, Rodriguez-Morán M. Oral magnesium supplementation improves glycaemic status in subjects with prediabetes and hypomagnesaemia: A double-blind placebo-controlled randomized trial. Diabetes Metab. 2015 Jun;41(3):202-7.
- Fiorentini D, Cappadone C, Farruggia G, Prata C. Magnesium: Biochemistry, Nutrition, Detection, and Social Impact of Diseases Linked to Its Deficiency. Nutrients. 2021 Mar 30;13(4).
- Zhang X, Li Y, Del Gobbo LC, et al. Effects of Magnesium Supplementation on Blood Pressure: A Meta-Analysis of Randomized Double-Blind Placebo-Controlled Trials. Hypertension. 2016 Aug;68(2):324-33.
- Misgana S, Asemahagn MA, Atnafu DD, Anagaw TF. Incidence of stroke and its predictors among hypertensive patients in Felege Hiwot comprehensive specialized hospital, Bahir Dar, Ethiopia, a retrospective follow-up study. Eur J Med Res. 2023 Jul 10;28(1):227.
- Castro AM, Macedo-de la Concha LE, Pantoja-Meléndez CA. Low-grade inflammation and its relation to obesity and chronic degenerative diseases. Revista Médica del Hospital General de México. 2017 2017/04/01/;80(2):101-5.
- Reddy P, Lent-Schochet D, Ramakrishnan N, et al. Metabolic syndrome is an inflammatory disorder: A conspiracy between adipose tissue and phagocytes. Clin Chim Acta. 2019 Sep;496:35-44.
- Nielsen FH. Magnesium deficiency and increased inflammation: current perspectives. J Inflamm Res. 2018;11:25-34.
- Simental-Mendia LE, Sahebkar A, Rodriguez-Moran M, et al. Effect of Magnesium Supplementation on Plasma C-reactive Protein Concentrations: A Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials. Curr Pharm Des. 2017;23(31):4678-86.
- Verma H, Garg R. Effect of magnesium supplementation on type 2 diabetes associated cardiovascular risk factors: a systematic review and meta-analysis. J Hum Nutr Diet. 2017 Oct;30(5):621-33.