Chroniące mózg właściwości melatoniny
Wykazano, że melatonina pomaga w walce z nowotworami, wzmacnia funkcje odpornościowe i może poprawiać jakość snu.
W młodości, hormon ten jest obficie wydzielany przez szyszynkę, jednak wraz naturalnym starzeniem się organizmu, jego wytwarzanie ulega redukcji.
W przeprowadzonych badaniach wykazano, że melatonina poprawia kilka aspektów pamięci i zwiększa tworzenie nowych komórek mózgowych.[4-9]
U osób ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera stwierdzono niższy poziom melatoniny w porównaniu z osobami zdrowymi w tym samym wieku. Zwiększenie poziomu melatoniny może zatem chronić przed postępem choroby u osób cierpiących zarówno na chorobę Alzheimera jak i Parkinsona.[3,10]
Melatonina przyjmowana przed snem może także chronić starzejący się mózg.
Czym jest melatonina?
Melatonina jest hormonem wytwarzany przez znajdującą się w mózgu szyszynkę. Prekursorem melatoniny jest tryptofan.[3,11]
Melatonina, nazywana również „hormonem snu”, odgrywa kluczową rolę w regulacji cyklu dobowego.[1,2] Melatonina od dawna stosowana jest w leczeniu różnych zaburzeń snu takich jak bezsenność i jet lag (zespół nagłej zmiany strefy czasowej), a także w celu poprawy ogólnej jakości snu.[1]
Melatonina została pierwotnie odkryta w roku 1958 roku, jednak dopiero w roku 1993 naukowcy zauważyli, że jest ona także silnym przeciwutleniaczem potrafiącym neutralizować wolne rodniki.[3,11]
Melatonina ma ponadto zdolność hamowania wzrostu niektórych nowotworów oraz wzmacniania układu odpornościowego.[1,2,12-14] Powyższe stwierdzenie doprowadziło część badaczy do wniosku, że melatonina może być także skutecznym sposobem wspomagania odporności organizmu w przypadku infekcji wirusowych, w tym również grypy.[15]
Melatonina ogranicza ponadto śmierć komórek i wykazuje działanie neuroprotekcyjne,[16] co w zasadniczy sposób zapobiega utracie pamięci i zaburzeniom neurodegeneracyjnym.
Melatonina i pamięć
Wraz z upływem lat, nasza zdolność do przechowywania i przywoływania wspomnień może ulegać znacznemu osłabieniu.
Początek procesu pogarszania pamięci ma miejsce w średnim wieku i niestety wraz ze starzeniem się, ów proces ulega nasileniu. Około 40% populacji osób starszych skarży się na związane z wiekiem problemy z pamięcią.[17]
Badania przeprowadzone zarówno z udziałem ludzi jak i zwierząt wykazują że melatonina poprawia pamięć.
W jednym z badań z udziałem zdrowych mężczyzn, w porównaniu z uczestnikami którzy otrzymali placebo, uczestnicy którym podano jednorazową dawkę 3 mg melatoniny wkrótce po jej otrzymaniu potrafili przypomnieć sobie większą ilość obiektów, które mieli zapamiętać z wcześniej przedstawionej listy.[5]
Jak melatonina działa na poprawę pamięci w następujący sposób:
-
Melatonina zmniejsza uszkodzenia oksydacyjne, które są odpowiedzialne za deficyty pamięci zarówno u zwierząt, jak i u ludzi.[18,19]
-
W hodowli neuronów zanotowano poprawę plastyczności neuronalnej,[7] (zdolność mózgu do zmienności i adaptacji).[19,20]
-
Melatonina może chronić przed przewlekłym, łagodnym stresem. Hormony wytwarzane podczas stresu (epinefryna, norepinefryna i kortyzol) negatywnie wpływają na odzyskiwanie wspomnień.[5,21,22]
-
Melatonina może zwiększać poziom neurotroficznego czynnika pochodzenia mózgowego (BDNF).[4] BDNF jest białkiem występującym w ośrodkowym układzie nerwowym, zwłaszcza w hipokampie (ośrodku pamięci mózgu). BDNF zwiększa tworzenie neuronów (poziom BDNF jest zwykle niższy u pacjentów z chorobami neurologicznymi).[8,9]
-
Melatonina poprawia sen, a to jest niezbędne dla zdrowego funkcjonowania mózgu i odzyskiwania pamięci.[5,10]
Melatonina ogranicza ponadto negatywny wpływ niektórych leków i toksyn na naszą pamięć.
Na przykład jednym ze skutków ubocznych terapii fluorouracylem (lek stosowany w chemioterapii nowotworów) jest osłabienie pamięci poprzez zmniejszenie wzrostu komórek w hipokampie.
W badaniu z udziałem szczurów, melatonina podawana przed, w trakcie lub po podaniu fluorouracylu, zmniejszyła wpływ tego leku na utratę pamięci poprzez zwiększenie podziału komórek w hipokampie.[19]
Podobne wyniki odnotowano, gdy melatoninę zastosowano z innymi substancjami upośledzającymi pamięć, w tym metamfetaminą[4], propoksurem (środkiem owadobójczym stosowanym w gospodarstwach domowych) [23] i skopolaminą (lekiem stosowanym w celu zmniejszenia lub zapobiegania nudnościom).[24]
- Melatonina jest hormonem powszechnie stosowanym dla poprawy snu.
- Przeciwutleniające i przeciwzapalne działanie melatoniny jest korzystne dla całego organizmu, w tym również dla mózgu.
- Badania przeprowadzone z udziałem ludzi wykazują, że melatonina poprawia pamięć u zdrowych osób dorosłych.
- Melatonina wykazuje korzystne działanie również w przypadku osób zmagających się z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak Alzheimer czy Parkinson.
Wpływ melatoniny na osoby z chorobą Alzheimera
Prawie 44 miliony ludzi na świecie cierpi z powodu choroby Alzheimera. Szacuje się, że do roku 2050 liczba osób dotkniętych tym schorzeniem osiągnie niemal 135 milionów.[10]
U osób ze zdiagnozowaną chorobą Alzheimera zaobserwowano niższy poziom melatoniny w porównaniu z osobami zdrowymi w tym samym wieku. Zdaniem niektórych naukowców, niedobór melatoniny może odgrywać istotną rolę w rozwoju choroby Alzheimera, a w związku z tym melatonina może być w tym przypadku idealnym środkiem terapeutycznym.[3,11]
Przeciwzapalne i przeciwutleniające właściwości melatoniny chronią mózg przed zwiększonymi uszkodzeniami oksydacyjnymi.[11]
Około 45% osób z chorobą Alzheimera ma trudności ze snem, a brak snu jest ściśle związany ze zwiększoną akumulacją beta-amyloidu.[10] Badania przeprowadzone z udziałem ludzi sugerują, że przyjmowanie melatoniny nie tylko poprawia jakość snu u osób z chorobą Alzheimera, ale także spowalnia postęp problemów poznawczych.[10,25-27]
Badania wykazują że melatonina może również poprawiać plastyczność mózgu i promować tworzenie nowych neuronów w hipokampie, a to może spowolnić degenerację spowodowaną chorobą Alzheimera.[25]
Melatonina obiecująca w przypadku choroby Parkinsona
Choroba Parkinsona jest zaburzeniem neurodegeneracyjnym charakteryzującym się trudnościami w mówieniu, drżeniem, spadkiem sprawności, problemami poznawczymi i zaburzeniami snu.[14]
Według ONZ w roku 2050 liczba osób cierpiących na chorobę Parkinsona ma sięgnąć dwóch miliardów na całym świecie.[3]
Choroba Parkinsona spowodowana jest defektem w produkcji dopaminy[3], neuroprzekaźnika wytwarzanego w mózgu, który odgrywa ważną rolę w możliwości poruszania się, zdolności uczenia się, pamięci i nastroju.[28]
Badania wykazały, że melatonina zapobiega zarówno redukcji dopaminy jak i utracie neuronów wytwarzających dopaminę.[3]
Ze względu na swoje przeciwzapalne i przeciwutleniające działanie, melatonina zapewnia dodatkowe działanie ochronne u osób z chorobą Parkinsona.[29,30]
Podawanie melatoniny osobom cierpiącym na chorobę Parkinsona ogranicza śmierć neuronów, stres oksydacyjny oraz stan zapalny. U osób z chorobą Parkinsona, melatonina poprawia również sprawność poznawczą i poprawia jakość snu.[14]
Naukowcy coraz częściej postrzegają melatoninę jako bezpieczny i skuteczny sposób na ochronę mózgu i potencjalną poprawę wyników klinicznych u pacjentów z chorobą Alzheimera i Parkinsona.[31,32]
Podsumowanie
Melatonina jest doskonale znana ze swojego wspomagającego sen działania.
Liczne badania wykazują, że może ona również poprawiać pamięć i być skuteczna jako terapia uzupełniającą w zaburzeniach neurologicznych, w tym chorobach Alzheimera i Parkinsona.
Stosowana na noc poza wsparciem dla snu, melatonina może także pomóc chronić starzejący się mózg.
Typowe dawki melatoniny wahają się od 300 mcg do ponad 10 000 mcg (10 mg) i można je kupić bez recepty w postaci kapsułek, tabletek podjęzykowych lub płynu.
Melatonina jest dostępna w postaci o natychmiastowym i przedłużonym uwalnianiu, a koszt jej zakupu jest zwykle stosunkowo niewielki.
Materiał wykorzystany za zgodą Life Extension. Wszelkie prawa zastrzeżone.
- Pandi-Perumal SR, Srinivasan V, Maestroni GJ, et al. Melatonin: Nature’s most versatile biological signal? FEBS J. 2006 Jul;273(13):2813-38.
- Peuhkuri K, Sihvola N, Korpela R. Dietary factors and fluctuating levels of melatonin. Food Nutr Res. 2012;56.
- Gunata M, Parlakpinar H, Acet HA. Melatonin: A review of its potential functions and effects on neurological diseases. Rev Neurol (Paris). 2020 Mar;176(3):148-65.
- Veschsanit N, Yang JL, Ngampramuan S, et al. Melatonin reverts
- methamphetamine-induced learning and memory impairments and hippocampal alterations in mice. Life Sci. 2021 Jan 15;265:118844.
- Rimmele U, Spillmann M, Bartschi C, et al. Melatonin improves memory acquisition under stress independent of stress hormone release. Psychopharmacology (Berl). 2009 Mar;202(4):663-72.
- Gorfine T, Yeshurun Y, Zisapel N. Nap and melatonin-induced changes in hippocampal activation and their role in verbal memory consolidation. J Pineal Res. 2007 Nov;43(4):336-42.
- Juan WS, Huang SY, Chang CC, et al. Melatonin improves neuroplasticity by upregulating the growth-associated protein-43 (GAP-43) and NMDAR postsynaptic density-95 (PSD-95) proteins in cultured neurons exposed to glutamate excitotoxicity and in rats subjected to transient focal cerebral ischemia even during a long-term recovery period. J Pineal Res. 2014 Mar;56(2):213-23.
- Lima Giacobbo B, Doorduin J, Klein HC, et al. Brain-Derived Neurotrophic Factor in Brain Disorders: Focus on Neuroinflammation. Mol Neurobiol. 2019 May;56(5):3295-312.
- Binder DK, Scharfman HE. Brain-derived neurotrophic factor. Growth Factors. 2004 Sep;22(3):123-31.
- Uddin MS, Tewari D, Mamun AA, et al. Circadian and sleep dysfunction in Alzheimer’s disease. Ageing Res Rev. 2020 Jul;60:101046.
- Vincent B. Protective roles of melatonin against the amyloid-dependent development of Alzheimer’s disease: A critical review. Pharmacol Res. 2018 Aug;134:223-37.
- Gu H, Shen Q, Mei D, et al. Melatonin Inhibits TE-1 Esophageal Cancer Cells Metastasis by Suppressing the NF-kappaB Signaling Pathway and Decreasing MMP-9. Ann Clin Lab Sci. 2020 Jan;50(1):65-72.
- Melatonin. Monograph. Altern Med Rev. 2005 Dec;10(4):326-36.
- Tamtaji OR, Reiter RJ, Alipoor R, et al. Melatonin and Parkinson Disease: Current Status and Future Perspectives for Molecular Mechanisms. Cell Mol Neurobiol. 2020 Jan;40(1):15-23.
- Huang S-H, Liao C-L, Chen S-J, et al. Melatonin possesses an anti-influenza potential through its immune modulatory effect. Journal of Functional Foods. 2019 07/01;58:189-98.
- Kato FL-MSdBÁA. Melatonin, Neuroprotective Agents and Antidepressant Therapy. springer nature. 2016.
- Small GW. What we need to know about age related memory loss. BMJ. 2002 Jun 22;324(7352):1502-5.
- Reiter RJ, Tan DX, Osuna C, et al. Actions of melatonin in the reduction of oxidative stress. A review. J Biomed Sci. 2000 Nov-Dec;7(6):444-58.
- Sirichoat A, Suwannakot K, Chaisawang P, et al. Melatonin attenuates 5-fluorouracil-induced spatial memory and hippocampal neurogenesis impairment in adult rats. Life Sci. 2020 May 1;248:117468.
- Fuchs E, Flugge G. Adult neuroplasticity: more than 40 years of research. Neural Plast. 2014;2014:541870.
- Schwabe L, Joels M, Roozendaal B, et al. Stress effects on memory: an update and integration. Neurosci Biobehav Rev. 2012 Aug;36(7):1740-9.
- Roozendaal B. Stress and memory: opposing effects of glucocorticoids on memory consolidation and memory retrieval. Neurobiol Learn Mem. 2002 Nov;78(3):578-95.
- Mehta KD, Mehta AK, Halder S, et al. Protective effect of melatonin on propoxur-induced impairment of memory and oxidative stress in rats. Environ Toxicol. 2014 Jun;29(6):705-13.
- Muhammad T, Ali T, Ikram M, et al. Melatonin Rescue Oxidative Stress-Mediated Neuroinflammation/ Neurodegeneration and Memory Impairment in Scopolamine-Induced Amnesia Mice Model. J Neuroimmune Pharmacol. 2019 Jun;14(2):278-94.
- Tobore TO. On the central role of mitochondria dysfunction and oxidative stress in Alzheimer’s disease. Neurol Sci. 2019 Aug;40(8):1527-40.
- Vgenopoulou I, Katsa M, Tzavella F. Melatonin Levels in Alzheimer Disease. International Journal of Caring Sciences. 2015 01/01;8:499-506.
- Mehta KD, Mehta AK, Halder S, et al. Protective effect of melatonin on propoxur-induced impairment of memory and oxidative stress in rats. Environmental Toxicology. 2014;29(6):705-13.
- Juarez Olguin H, Calderon Guzman D, Hernandez Garcia E, et al. The Role of Dopamine and Its Dysfunction as a Consequence of Oxidative Stress. Oxid Med Cell Longev. 2016 01/01;2016:9730467.
- Rodrigues LS, Fagotti J, A DST, et al. Potential new therapies against a toxic relationship: neuroinflammation and Parkinson’s disease. Behav Pharmacol. 2019 Dec;30(8):676-88.
- Daneshvar Kakhaki R, Ostadmohammadi V, Kouchaki E, et al. Melatonin supplementation and the effects on clinical and metabolic status in Parkinson’s disease: A randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Neurol Neurosurg. 2020 Aug;195:105878.
- Rudnitskaya EA, Muraleva NA, Maksimova KY, et al. Melatonin Attenuates Memory Impairment, Amyloid-beta Accumulation, and Neurodegeneration in a Rat Model of Sporadic Alzheimer’s Disease. J Alzheimers Dis. 2015;47(1):103-16.
- Srinivasan V, Cardinali DP, Srinivasan US, et al. Therapeutic potential of melatonin and its analogs in Parkinson’s disease: focus on sleep and neuroprotection. Ther Adv Neurol Disord. 2011 Sep;4(5):297-317.